Omurga tümörleri, omurga ve omuriliği oluşturan kemik, sinir veya yumuşak doku gibi yapılardan kaynaklanan ve bu yapıların herhangi birinden gelişebilen kitlelerdir. Bu tümörler omurganın boyun, sırt, bel ve kuyruk sokumu gibi bölgelerine yerleşebilirler.
Tümörlerin kaynağı iki türlü olabilir. Bunlardan birincisi, omurga ve omuriliğin yapısını oluşturan hücrelerden kaynaklanan tümörlerdir. Bu tür tümörler primer (birincil) tümörler olarak adlandırılır. İkincisi ise vücudun farklı bölgelerinde oluşan kanserlerin omurgaya metastaz yapması sonucu gelişen sekonder (ikincil) tümörlerdir. Omurga tümörleri, iyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) olabilir. Kötü huylu tümörler agresif bir şekilde büyüyerek çevre dokulara yayılabilir ve ciddi nörolojik problemlere yol açabilir.
Omurga tümörlerinin tedavi süreci tümörün tipi, konumu, hastanın genel sağlık durumu ve nörolojik bulgularına bağlı olarak planlanır. Cerrahi müdahale, tümörün çıkarılması, omurganın stabilizasyonu ve sinir dokularının korunmasını hedefler. Modern cerrahi teknikler sayesinde, omurga tümörlerinin tedavisinde başarı oranı giderek artmaktadır.
Omurga Tümörlerinin Belirtileri Nelerdir?
Omurga tümörlerinde görülen en sık belirti, omurganın ilgili bölgesinde oluşan ve aşağı yukarı yayılan ağrıdır (boyun, bel ağrısı gibi). Ağrı, özellikle gece ortaya çıkabilir ve fiziksel aktivite ile artabilir.
Tümörün direkt omurilikten kaynaklanması durumunda veya omurgadan kaynaklanan tümörün omuriliğe baskı yapması durumunda omurilik bası bulguları görülebilir. Bunlar basının olduğu yere göre değişiklik gösterirler. Kol ve bacaklarda, göğüs bölgesinde uyuşma görülürken el, kol ve bacaklarda kuvvet kaybı ve yürümede güçlük gibi bulgular ortaya çıkabilir.
Omurga Tümörlerinde Tanı Koyma Süreci Nasıldır?
Omurga tümörlerinde tanı koyma işlemi hikaye ve fizik muayene ile başlar. Hastalarda daha önce geçirilmiş veya tedavi altında olan bir kanser hikayesi olabilir. Doktorunuz tümörden şüphelenirse sizden, direkt grafi, BT ve MR gibi görüntüleme tetkikleri isteyebilir. Bazen vücudun başka yerlerinde de tutulum olup olmadığını anlamak için sintigrafi veya PET/CT istenebilir.
Görüntüleme yöntemleri ile tümör tespit edilmişse tipini ve kaynağını öğrenmek için biyopsi yapılması bundan sonraki basamak olacaktır. Bu, çoğu zaman lokal anestezi altında iğne veya trokar biyopsisi olarak omurga cerrahları ya da girişimsel radyoloji uzmanları tarafından yapılabilir. Bazı durumlarda açık biyopsi tercih edilebilir. Biyopsi ile tümörün kaynağı ve tipi ortaya konabilirse, bundan sonraki tedavinin belirlenmesine yardımcı olacaktır.
Omurga Tümörlerinde Cerrahi Seçenekler Nelerdir?
Omurga tümörlerinin cerrahi tedavisi tümörün kısmen ya da tamamen çıkartılmasıdır. Bu konudaki kararı cerrah vermelidir. Cerrahın karar verirken göz önünde bulunduracağı kriterler; tümörün tipi, yayılımı, kötü-iyi huylu olması, kemo-radyoterapiye hassas olup olmaması, nörolojik risk oranı ve beklenen yaşam süresi gibi kriterlerdir. Bu kriterler değerlendirilerek risk-yarar oranları ve olası diğer tedavi seçenekleri hastaya sunulacaktır.
Tümörün kendisinin veya yapılacak cerrahinin omurgada yaratacağı harabiyet ve buna bağlı gelişen anormal hareketlilik değerlendirilerek, omurganın metal implantlar ile tespiti (enstrümentasyon) gerekebilir. Bu girişimler omurganın önünden veya arkasından bazen de her iki taraftan yapılabilir.
Bazı iyi huylu tümörlerde, sadece tümörün olduğu kısım kazınarak çıkartılır ve kalan boşluk kemik veya kemik çimentosu ile doldurulur.
Kötü huylu tümörlerde ise tümörlü doku geniş olarak çıkartılıp omurgaya metalik fiksasyon-enstrümentasyon uygulanır. Ayrıca tümörle birlikte çıkartılan omurganın ön kısmına içi kemik ile doldurulmuş metal kafes konur. Metastatik tümörlerde ise tümörlü omurun kemik çimentosu ile doldurulması veya çıkarılarak enstrümentasyon-kafes işlemi uygulaması yapılabilir.
Cerrahiden sonra hastanede kalış süresi 3 ila 10 gün arasında sürebilir ve belli bir süre fizik tedavi ve rehabilitasyon yapılması gerekebilir. Hastanede ne kadar kalındığı fizik tedavinin gerekliliği, süresi ve evde yapılıp yapılamayacağına göre değişebilir. Bazı tümörler için cerrahi tedavi sonrası kemoterapi veya radyoterapi uygulanması gerekebilir. Bu tedavilerin uygulanması da toplam iyileşme süresini etkileyebilir.
Toplam iyileşme süresi cerrahinin ne kadar karmaşık olduğuna göre 3 ay ile 1 yıl arasında değişebilir.
