Sırt fıtığı, sırt ortasında meydana gelen ağrı ile karakterize edilen bir durumdur. Özellikle Torasik Spine (sırt omurgası) bölgesindeki fıtıklaşmış diskler, bu ağrının en yaygın ve tipik sebebidir. Hastalar, bu ağrının bazen kuşak tarzında, tek taraflı veya iki taraflı olarak yanlara doğru yayıldığını belirtmektedir. Böylece yanlara yayılan bu ağrı, sinir kökü basısına bağlı olarak ortaya çıkan radiküler ağrı olarak tanımlanır.
Sırt Fıtığı: Ağrının Artışı ve Şiddeti
Sırt fıtığına bağlı ağrı, genellikle ıkınma, şiddetli öksürme veya sert bir şekilde merdiven inerken ya da zıplarken çok artar. En tehlikeli durum, orta hatta yer alan fıtıkların omuriliğe baskı oluşturmasıdır. Bu gibi durumlarda fıtıklar, hastanın bacaklarını etkileyerek hareket kısıtlılığına yol açabilmektedir. Özellikle merdiven çıkarken, yürürken veya koşarken hastalar, bacaklarının taşınmasına yetmediğini ve bu aktivitelerin başlangıcında çabuk yorulduğunu ifade ederler.
Ek Belirtiler Nelerdir?
Sırt fıtığı yaşayan hastalar, sadece sırt ağrısı ile sınırlı kalmayıp, aynı zamanda bacaklarında uyuşma hissi, kabızlık yakınmaları ve idrar yapmada zorluk gibi ek sorunlar yaşadıklarını da belirtirler. Bu belirtiler, sırt fıtığının ciddiyetini ve tedavi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, sırt fıtığı, hem fiziksel hem de günlük yaşam üzerinde ciddi etkileri olan bir durumdur. Belirtiler yaşandığında bir sağlık uzmanına başvurmak, tedavi sürecinin hızlanmasına ve yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olabilir.
Sırt bölgemizde 12 adet sırt omuru vardır. Bu omurlarımız üst üste dizilerek Torakal Spinal Kolonu oluştururlar. (Şekil 1)
12 Sırt omuru yanlardan 12 çift kaburga ile göğüs kafesini de tutarlar. Torakal Spinal kanal içinde omurilik seyreder ve 12 torakal omur arasında 12 adet disk mevcuttur. (Şekil 2)
Sırt bölgesindeki omurilik yapısı da dar alanda korunmuş bir nöral (sinir dokusu) yapıdan oluşmaktadır. Omurilikten doğrudan ayrılan sinir kökleri 12 çift olup, bölgenin kanlanması da çok özeldir. Şekil 3 de görüleceği üzere damarsal yapılar, sinir kökleri ve omuriliği çevreleyen zarlar ve kemik çerçeve görülmektedir. Çok iyi korunaklı bir bölge olmasına rağmen şiddetli fıtıklar ciddi sorunlara yol açabilmektedir. (Şekil 3)
Sırt Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Sırt bölgesinde fıtıklar meydana geldiğinde belirtiler genellikle fıtığın büyüklüğü ile ilişkilidir. Fıtıklaşmış disk materyali orta hattan doğrudan omuriliği sıkıştırabildiği gibi, yanlara doğru da sinir çıkış deliklerinde sinirleri sıkıştırabilmektedir. Buna göre de belirtiler fıtığın yeri, yönüne göre değişik olabilmektedir.
- Orta Hat Sırt Fıtığı: Bu tür sırt fıtığında durum genellikle fıtıklaşmış diskin boyutuna ve omurilik üzerindeki baskı derecesine bağlı olarak üst sırt ağrısına ve / veya miyelopatiye neden olur. Torasik omurilik kanalı dardır. Bu dar alanda omurilik çok kolay baskıya uğrar veya omurilikte hasar (Miyelopati) meydana gelir. Miyelopati ciddi bir sorundur. Kalıcı omurilik hasarı anlamına gelir veya bu aşamaya ulaşmış hastaların tekrar normal seviyelere ulaşmaları zor olabilir. Bu kısmi felç anlamına gelir. Bu vakalarda operasyondan sonra mentamove ile rehabilitasyon uygulamaktayız.
- Lateral (Yanal) Sırt Fıtığı: Omurilik kanalının yanlarından çıkan sinir köklerinin yanal olarak veya yana doğru fıtıklaşırken, torasik fıtıklaşmış diskin omurganın bu seviyesinde çıkan sinir köküne bası yapaması ve kaburga hattı boyunca yayılan göğüs duvarına ağrı ile karşımıza çıkar yada karında kuşak tarzı ağrıya neden olur.
- Paramedian, Prasantral Sırt Fıtığı: Bu tip sırt fıtığı orta hattın hafif yan tarafından gelişen bir herniyasyonu ifade eder. Bunlar omuriliğe tek taraftan bası yaparlar veya tek taraflı bulgular oluşturmaya neden olur. Miyelopati de aynı zamanda görülebilmektedir.
Sırt Fıtıklarında Teşhis Nasıl Konur?
Muayene: Sırt fıtıklarının doğru teşhis edilmesi için adım adım hastanın sorgulanması, elde edilen bilgiler doğrultusunda da muayene edilmesi teşhise giden doğru adımdır. Omurga cerrahı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere hastanın semptomlarını daha iyi anlayarak başlayacaktır:
- Ağrının yeri
- Ağrının şiddeti
- Ağrı türü (uyuşukluk, halsizlik, yanma vb.)
Hekim genellikle sırt ağrısından önce herhangi bir yaralanma meydana gelip gelmediğini veya üst sırt ağrısından önce yakın zamanda başka herhangi bir sorunun (kilo kaybı, ateş, hastalıklar, idrar yapma zorluğu) mevcut olup olmadığını öğrenerek takip edecektir. Doktor daha sonra fizik muayene yapacaktır.
Hastanın ağrının nasıl hissettiğini, nerede oluştuğunu, ne zaman oluştuğunu veya omurga hekiminin fizik muayenesini tanımlamasının bu kombinasyonu, lezyonun torasik omurgaya lokalizasyonuna yardımcı olacak ipuçları vermelidir.
Torasik Fıtıklaşmış Disk Tanı Testleri
Ağrının altında yatan neden olarak torasik fıtıklaşmış bir diskten şüpheleniliyorsa, tanıyı doğrulayabilecek ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere ek bilgi sağlayabilecek birkaç tanı testi vardır:
- RÖNTGEN: X-ışınları – Düz röntgenler sırt fıtıklarını doğrudan göstermese de disk aralıklarının daralmasını, kalsifikasyonları, travma vakalarında yaralanmaların lokalize edilmesine yardımcı olmak veya omurga instabilitesini tanımlamaya yardımcı olmak için kullanılırlar. (Şekil 4 ve Şekil 5)
- Bilgisayarlı Tomografi: Sırt bölgesinde tomografik incelemenin de önemi çok büyüktür. Hem normal yapıları kemik, dizilim ve litik lezyonları, kalsifikasyonları göstermesi bakımından çok önemlidir. (Şekil 6)
- MRI: Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) – Bir MRG, omurganın görüntülerini üretmek için bir bilgisayara bağlı güçlü bir mıknatıs kullanır. Ayrıca, ağrısız ve sıklıkla doğru bir test olan MRI taraması, disk patolojisini tanımlamak için en kullanışlı görüntüleme aracıdır. Örneğin, normal MR görünümünü Şekil 7’de görebilirsiniz. Bununla birlikte, sırt fıtığını Şekil 8’de inceleyebilirsiniz.
Tedavi
Sırt fıtıklarında tedavi cerrahi yöntemlerle yapılır. Palyatif yöntemler ile sırt fıtığı tedavisi yapılmaz. Tedavide gecikilmesi halinde miyelopatik değişimler başladığında tedavide gecikme olduğu anlamına gelir. Bu nedenle cerrahi tedavi endikasyonu konduğu anda tedaviyi tamamlamak gereklidir.
Cerrahi Tedavi
Mikrocerrahi yöntemle diskektomi yapılmaktadır. Laminektomi lateral yerleşimli diskler için tek taraflı yapılabilir. Ancak santral ve parasantral diskler için total laminektomi en tercih edilen yoldur.
Sırt fıtıkları ameliyatlarında diske ulaşmak için laminektomi veya faset eklem çıkarılması gerekli bir işlemdir. Bu nedenle sırt stabilitesi opersyondan sonra bozulmuş olur. Bozulan stabilitenin ileride sorun olmaması için internal fiksasyon yapılması genellikle tercih edilen bir yöntemdir.
