Omurilik

Omurilik, omurga olarak adlandırılan kemik bir yapının içinde, boyundan kuyruk sokumuna kadar uzanan ve ortasında kanal içeren merkezi sinir sisteminin önemli bir parçasıdır. Beyinden gelen komutları vücuda iletmekle birlikte, refleksleri de kontrol eden bir yapıya sahiptir.

Omurilik: Anatomik Özellikleri

Omurilik, yaklaşık olarak kadınlarda 43 cm, erkeklerde ise 45 cm uzunluğunda olup, 35-40 gram ağırlığındadır. İlk lumbar omurun alt kenarına kadar devam eder ve buradan itibaren sinirler, atkuyruğu şeklinde yayılır. Beyinden omurilik soğanına kadar uzanan sinirler refleks kontrolünde önemli bir rol oynar.

Yapısal Özellikleri

Omurilik, dışta ak madde ve içte H şeklinde bir boz maddeden oluşur:

• Ak madde: Miyelinli sinirlerden oluşur ve sinir iletimini hızlandırır.
• Boz madde: Sinir hücrelerinin gövde kısımlarını içerir ve miyelinsiz sinirlerden meydana gelir.

Sinir İletim Fonksiyonları

Omurilik, istemsiz davranışları ve refleksleri kontrol eden bir yapıya sahiptir. Vücuttan beyine gelen sinirler omurilikte çapraz yaparak ilerler. Bu nedenle:

• Vücudun sol tarafı beynin sağ lobu tarafından,
• Vücudun sağ tarafı ise beynin sol lobu tarafından kontrol edilir.

Koruyucu Yapıları

Omurilik, 33 omurdan meydana gelmiştir ve beyin gibi üç katlı zarla çevrilidir. Bu zarlar:

1. Dura mater (En dıştaki sert zar)
2. Arachnoid mater (Ortadaki ince zar)
3. Pia mater (Omuriliğe en yakın yumuşak zar)

Bu zarların arasında, omuriliği sarsıntı ve darbelerden koruyan beyin-omurilik sıvısı (BOS) bulunur.

Omurilikten Çıkan Sinirler

Omuriliğin sağından ve solundan düzenli sıralanmış 31 çift duyu ve motor siniri çıkar. İç kısımda boz madde, dış kısımda ise ak madde bulunur. Boz madde, ak madde içerisinde kelebeğe benzer bir yapıya sahiptir. Ak madde, aksonların içerdiği miyelin kılıf nedeniyle beyaz renkte görünür.

Omurilikte Bulunan Boynuzcuklar ve Görevleri

Omurilikte bulunan boynuzcuklar farklı görevler üstlenir:

• Yan boynuzcuk: Otonom sinir sisteminin merkezlerini içerir.
• Ön boynuzcuk (Ventral kök): Motor nöronları içerir ve kas hareketlerini kontrol eder.
• Arka boynuzcuk (Dorsal kök): Duyu nöronlarını içerir ve duyusal bilgiyi beyine iletir.

Omurilik, sinir sisteminin en ilkel diziliş şekillerinden birini koruyarak refleksleri, istemsiz hareketleri ve sinirsel iletimi sağlayan hayati bir yapıdır.