İntraserebral kanama, beynin içindeki dokularda kanamaya neden olan bir durumdur. Bu durum, beyin dokusunda bir damarın patlaması sonucu oluşur ve çeşitli nedenlerden kaynaklanabilmektedir. İntraserebral kanama ani baş ağrısı, bulantı, kusma, konfüzyon, felç veya bilinç kaybı gibi semptomlar gösterir. Tanı genellikle görüntüleme testlerinden elde edilen verilerle konur. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması bu aşamada en etken tetkiklerdir. Tedavi, kanamanın nedenine bağlı olarak değişir. Hastanın durumuna bağlı olarak cerrahi müdahale, ilaçlar veya diğer tedavileri içerir. Travmatik intraserebral kanama ciddi bir durumdur ve hemen tıbbi müdahale gerektirmektedir.
İntraserebral Kanama: Nedenleri
Travmatik ICH, düşme, araba kazaları veya fiziksel saldırı gibi çeşitli yaralanmalardan kaynaklanabilmektedir. Darbenin gücü, beyin dokusunun kafatası içinde hızla hareket etmesine neden olarak kan damarlarına zarar verebilmektedir. Bunların yırtılmasına neden olarak beyin içinde kanamaya neden olur.
İntraserebral Kanama: Klinik Sunum
Travmatik ICH semptomları kanamanın yeri ve boyutuna bağlıdır. Yaygın semptomlar arasında baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma, nöbetler, vücudun bir tarafında güçsüzlük veya uyuşma, kafa karışıklığı ve bilinç düzeyinde azalma yer alır. Şiddetli vakalarda kanama komaya veya ölüme neden olur.
Teşhis:
Travmatik İSK tanısı genellikle bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme testlerinin ve fizik muayenenin bir kombinasyonunu içermektedir. Görüntüleme testleri kanamanın yerini ve boyutunu belirleyebilirken, fizik muayene hastanın bilinç düzeyini, nörolojik işlevini ve yaşamsal belirtilerini değerlendirmeye yardımcı olabilmektedir.
Tedavi:
Travmatik İSK tedavisi tipik olarak hastanın hayati belirtilerinin izlenmesi, kan basıncının kontrol edilmesi ve yeterli oksijenasyonun sürdürülmesi gibi destekleyici bakımı içerir. Şiddetli vakalarda, kan pıhtısını çıkarmak ve beyin üzerindeki baskıyı azaltmak için ameliyat gerekebilmektedir.
Tahmin:
Travmatik İSK için prognoz, kanamanın yeri ve boyutuna, ayrıca hastanın yaşına, genel sağlığına ve ilk yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak değişir. Genel olarak, daha büyük kanamalar ve beynin kritik bölgelerindeki kanamalar daha kötü bir prognoza sahip olma eğilimindedir. Zayıflık, konuşma sorunları veya hafıza veya düşünme güçlüğü gibi uzun süreli nörolojik bozukluklar yaşayabileceklerinden, travmatik İSK’den sağ kurtulan hastalar için genellikle rehabilitasyon gereklidir.
Travmatik intraserebral kanama komplikasyonları
ICH (Intraserebral kanama), hem acil hem de uzun vadeli bir dizi komplikasyona yol açar. Travmatik ICH’nin yaygın komplikasyonlarından bazıları şunlardır:
- Artan kafa içi basınç: Beyin içindeki kanama, kafatası içindeki basıncın artmasına neden olur. Bu da beyin dokusunu sıkıştırabilmektedir ve daha fazla hasara neden olur.
- Nöbetler: Travmatik ICH, beyinde kas spazmlarına, bilinç kaybına ve diğer semptomlara yol açabilmektedir. Bu da ani anormal elektriksel aktivite atakları olan nöbetlere neden olur.
- Hidrosefali: Bazı durumlarda, kanama beyindeki normal beyin omurilik sıvısı (BOS) akışını engeller. Bu durum hidrosefali olarak bilinen sıvı ve basınç birikmesine yol açar.
- Serebral ödem: Travmatik ICH, beyin ödemi olarak bilinen ve kafatasının içindeki basıncı daha da artırabilmektedir. Bu durum beyin dokusunun iltihaplanmasına ve şişmesine neden olur.
- Beyin fıtığı: Şiddetli vakalarda, kafatası içindeki basınç beyin dokusunun kaymasına veya fıtıklaşmasına neden olabilmektedir. Bu da daha fazla hasara ve hatta ölüme yol açar.
- Bilişsel ve motor eksiklikler: Travmatik ICH, hafıza, konsantrasyon, konuşma ve hareket ile ilgili problemler gibi uzun süreli bilişsel ve motor kusurlara yol açar.
- Psikolojik ve duygusal sorunlar: Depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi psikolojik ve duygusal sorunlara da neden olur.
Bu komplikasyonların ciddiyeti ve kapsamı, kanamanın yeri ve büyüklüğünün yanı sıra hastanın yaşı, genel sağlığı ve ilk yaralanmanın ciddiyetine bağlıdır.
Travmatik İntraserebral Hematom ve Cerrahi Sonrası Rehabilitasyon
Travmatik intraserebral hematom ve cerrahi sonrası rehabilitasyon, hastalar için iyileşmenin önemli bir yönüdür. Rehabilitasyon programları fizyoterapistler, uğraşı terapistleri, konuşma-dil patologları ve nöropsikologlar dahil olmak üzere disiplinli uzmanlardan oluşmalıdır. Rehabilitasyonun amacı, hastanın mümkün olduğu kadar çok işlevini geri kazanmasına yardımcı olmaktır. Böylece kalıcı eksikliklere uyum sağlamasına yardımcı olmaktır. Travmatik intraserebral hematom ve cerrahi için rehabilitasyonun bileşenlerinden bazıları şunları içerebilir:
- Fizik tedavi: Fizik tedavi hareketliliği, gücü, dengeyi ve koordinasyonu geliştirmeye yardımcı olabilir. Bu, hareket aralığını, yürüyüş eğitimini ve denge eğitimini iyileştirmek için egzersizleri içerebilir.
- Mesleki terapi: Ergoterapi, hastanın giyinme, bakım ve beslenme gibi günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığını kazanmasına yardımcı olur. Bu, ince motor becerilerini veya el-göz koordinasyonunu geliştirmeye yönelik egzersizleri içerir.
- Konuşma terapisi: Konuşma terapisi, iletişim ve yutma güçlüğü çeken hastalara yardımcı olur. Bu, aspirasyonu önlemek için yutma terapisini kapsar. Ayrıca konuşma ve dil becerilerini geliştirmeye yönelik egzersizleri içerir.
- Nöropsikolojik değerlendirme ve tedavi: Bir nöropsikolog, hastanın bilişsel işlevini değerlendirmelidir. Değerlendirmede herhangi bir eksikliği telafi edecek stratejiler geliştirmesine yardımcı olur. Bu, bilişsel rehabilitasyon egzersizlerini, hafıza eğitimini ve yürütme işlevi eğitimini içerir.
- Psikolojik ve duygusal destek: Rehabilitasyon programları hastalar ve aileleri için psikolojik ve duygusal destek sağlar. Bu, danışmanlık, eğitim ve destek gruplarını içerir.
Rehabilitasyonun süresi ve yoğunluğu, ilk yaralanmanın ciddiyetine ve hastanın bireysel ihtiyaçlarına bağlı olarak değişecektir. Rehabilitasyon, ilk yaralanmadan sonra aylarca hatta yıllarca devam edebilmektedir. Rehabilitasyonun nihai hedefi, hastanın mümkün olan en yüksek düzeyde bağımsızlığa ve yaşam kalitesine ulaşmasına yardımcı olmaktır.