Beyin Tümörleri Menenjiomlar

Beyinin zarlarından (Dura Mater) köken alan menenjiomalar iyi huylu beyin tümörleri olarak bilinirler. 45 yaş üstünde çoğunlukla görülmelerine rağmen daha genç yaşlarda da görülebilirler. Ekstraaksiyal büyüme gösteren tümörler olmakla beraber, intraaksiyal formları da vardır.

Örnek Resimlerle Anlatım

Geliş Yakınması Konuşurken tutukluk yapma

Sorun Konuşurken kelimeleri tam söyleyememe, yuvarlama.

Olası Sorun Konuşmanın tamamen kaybolması. Konuşamama.

Olası Sorun Bayılma, Epilepsi Nöbetleri.Sağ elden başlayan ve tüm vücuda yayılan veya sağ yüz yarısı ve ağız kenarından başlayan tüm vücuda yayılan nöbetler.

Olası Sorun Baş Ağrısı

Olası Sorun Sabahları Kusma İle Birlikte Olan Baş Ağrısı

Olası Sorun Sabahları Kusma İle Birlikte Olan Baş Ağrısı

Menenjiyomlar, meninkslerden köken alan çok çeşitli tümörlerdir. Merkezi sinir sistemini çevreleyen zarsı tabakalar. Araknoid villusun araknoid “başlık” hücrelerinden kaynaklanırlar. 

Bu tümörler genellikle iyi huyludur; ancak, küçük bir yüzdesi kötü huyludur.

Birçok menenjiyom, asemptomatik seyredebilir, kişinin tüm belirtileri yaşam boyunca belirgin olmayıp hiçbir şey yapmak gerektirmez, periyodik tedavi dışında gözlem yapılır. Tipik olarak, semptomatik menenjiyomlar radyocerrahi veya konvansiyonel ameliyat  ile tedavi edilir. Menenjiyomların tarihsel kanıtı 1800’lerde başlayan  cerrahi ameliyatlarla tedavi edilmeye başlandı. 

Küçük tümörler (ör. < 2,0 cm) genellikle semptomlara neden olmadan otopside rastlantısal bulgulardır. Daha büyük tümörler, boyutuna ve konumuna bağlı olarak semptomlara neden olabilir.

• Fokal nöbetler, serebrumun üzerinde yer alan menenjiyomlardan kaynaklanabilir.
• Bacaklarda ilerleyici spastik güçsüzlük ve idrar kaçırma, parasagital frontoparyetal bölgenin üzerinde yer alan tümörlerden kaynaklanabilir.
• Sylvian tümörleri, yerleşim yerine bağlı olarak sayısız motor, duyusal, afazik ve nöbet semptomlarına neden olabilir.
• Artan intrakraniyal basınç sonunda meydana gelir, ancak gliomalardan daha az sıklıkta görülür.
• İlgili basınç üçüncü ve/veya altıncı sinir felcine neden oluyorsa, diplopi (Çift görme) veya düzensiz gözbebeği boyutu semptomlar olabilir.

• Menenjiyomların nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Vakaların çoğu sporadiktir, rastgele ortaya çıkar, bazıları ise ailevidir. Başta kafa derisi olmak üzere radyasyona maruz kalan kişiler, bir süre beyin hasarı geçirmiş olanlar gibi menenjiyom geliştirme riski daha yüksektir.

• Hiroşima’dan atom bombasından sağ kurtulanlarda, tipik menenjiom gelişme sıklığı daha yüksekti ve insidans, patlama alanına yaklaştıkça arttı.

• Diş röntgenleri, özellikle geçmişte diş röntgeninin röntgen dozunun şimdikinden daha yüksek olduğu sık sık diş röntgeni çeken hastalarda artan menenjiyom riski ile ilişkilidir.

• Ağır cep telefonu kullanımı, artan menenjiyom insidansı ile ilişkilendirilmiştir.

• Nörofibromatozis tip 2 (NF-2) hastalarının %50  sinde bir veya daha fazla menenjiyom geliştirmek  şansı vardır.

.

• Birçok kişide menenjiyom vardır, ancak asemptomatik kalırlar, bu nedenle menenjiyomlar otopsi sırasında keşfedilir. Tüm otopsilerin yüzde bir ila ikisi, hiçbir zaman semptom göstermediği için bireylerin yaşamları boyunca bilmediği menenjiyomları ortaya çıkarır.
• 1970’lerde 100.000 kişiden 2’sinde semptomlara neden olan tümörler keşfedilirken, semptomlara neden olmadan keşfedilen tümörler 100.000’de 5.7’de meydana geldi ve toplam insidans 7.7/100.000 idi.
• BT taramaları gibi modern gelişmiş görüntüleme sistemlerinin ortaya çıkmasıyla birlikte, asemptomatik menenjiyomların keşfi üç katına çıktı.

• Menenjiyomların kadınlarda görülme olasılığı erkeklerden daha fazladır, ancak erkeklerde ortaya çıktıklarında kötü huylu olma olasılıkları daha yüksektir.

• Menenjiyomlar her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en yaygın olarak 50 yaş ve üzerindeki kadın ve erkeklerde fark edilir ve yaşla birlikte menenjiyom olasılığı artar.

• Batılı ve Doğulu tüm kültürlerde, diğer olası beyin tümörleriyle kabaca aynı istatistiksel sıklıkta gözlemlendiler.

• Menenjiyomların yüzde doksan ikisi iyi huyludur. Yüzde sekizi ya atipik ya da kötü huyludur.

Genetik Nedenler

En sık görülen genetik mutasyonlar (~%50) meningiomlar, kromozom 22q üzerindeki nörofibromatozis 2 genindeki (merlin) inaktivasyon mutasyonlarıdır.

Diğer olası genler ve lokuslar şunları içerir:

• AKT1
• MN1
• PTEN
• SMO
• 1p13’te bilinmeyen bir gen

Mekanizma

Meningiomlar, çoğu venöz sinüslerin yakınında bulunan araknoidal hücrelerden kaynaklanır ve burası, menenjiyom oluşumu için en büyük prevalansın olduğu yerdir. En sık olarak duraya, frontal ve parietal lobların superior parasagital yüzeyi üzerinde, sfenoid sırt boyunca, olfaktor oluklarda, sylvian bölgesinde, superiorda tutunurlar. Falks serebri, serebellopontin açı ve omurilik boyunca beyincik.

Tümör genellikle gri renktedir, iyi sınırlıdır ve kapladığı alanın şeklini alır. Genellikle tabanı dura üzerinde uzanan kubbe şeklindedirler.

Konumlar

• Parasagital/falsin (%25)
• Dışbükeylik (beyin yüzeyi) (%19)
• Sfenoid çıkıntı (%17)
• Suprasellar (%9)
• Arka çukur (%8)
• Koku oluğu (%8)
• Orta fossa/Meckel mağarası (%4)
• Geçici (%3)
• Peritorküler (%3)
• Diğer yaygın olmayan yerler, Lateral ventrikül, Foramen magnum ve orbita/optik sinir kılıfıdır.

Menenjiyomlar ayrıca kadınlarda erkeklerden daha sık olarak omurga tümörü olarak da ortaya çıkabilir.

Bu, Batı ülkelerinde Asya ülkelerinden daha sık görülür.

Histolojik olarak menenjiyom hücreleri, sarmallar ve psammom cisimcikleri (lamine kalsifik yapılar) oluşturarak birbirlerini çevreleme eğilimiyle nispeten tekdüzedir.

Kireçlenmeye eğilimlidirler ve oldukça vaskülarizedirler.

Menenjiyomlar genellikle ameliyatla tedavi edilebilen iyi huylu tümörler olarak kabul edilir, ancak tekrarlayan menenjiyomların çoğu histolojik olarak iyi huylu tümörlere karşılık gelir.

Bu iyi huylu tekrarlayan menenjiyomların metabolik fenotipi, atipik meningioma için gözlenene benzeyen agresif bir metabolizma gösterdi.

Menenjiyomlar kontrastlı BT, gadolinyumlu MRG ve arteriyografi ile kolaylıkla görüntülenebilir, bunların tümü menenjiyomların ekstraaksiyel ve vaskülarize olduğu gerçeğine atfedilir. Lomber ponksiyon girişiminde bulunulursa BOS proteini genellikle yükselir.

Menenjiyomların çoğu iyi huylu olmasına rağmen kötü huylu olabilir.

Menenjiyomların sınıflandırılması, WHO sınıflandırma sistemine dayanmaktadır.

İyi huylu (Derece I) – (%90) – meningotelyal, fibröz, geçişli, psammomatöz, anjiyoblastik

Atipik (Derece II) – (%7) – kordoid, berrak hücreli, atipik (beyin invazyonu dahil)

Anaplastik/malign (Derece III) – (%2) – papiller, rabdoid, anaplastik (en agresif)

Son iki kategori olan atipik ve anaplastik menenjiyom vakalarının 2008 tarihli bir incelemesinde, atipik menenjiyomlar için ortalama genel sağkalım, anaplastik menenjiyomlar için 3,3 yıl iken 11,9 yıl olarak bulunmuştur. Atipik menenjiyomlar için ortalama nükssüz sağkalım 11.5 yıla karşı 11.5 yıldı.

Anaplastik menenjiyomlar için 2,7 yıl.

Malign anaplastik menenjiyom agresif davranış gösteren özellikle malign bir tümördür.

Genel bir kural olarak, sinir sisteminin neoplazmaları (beyin tümörleri) kan-beyin bariyeri nedeniyle vücuda metastaz yapamasa bile, anaplastik menenjiyom olabilir.

Beyin boşluğunun içinde olmalarına rağmen, BBB’nin kan tarafında bulunurlar, çünkü menenjiyomlar beslenmek için kendilerini kan damarlarına bağlama eğilimindedir.

Böylece, kanserli hücreler kan dolaşımına kaçabilir, bu nedenle menenjiyomlar metastaz yaptıklarında genellikle akciğerlerin etrafında ortaya çıkarlar.

Anaplastik menenjiyom ve hemanjioperisitom, özellikle ilk oluşum bir meningeal tümör ise ve her iki tümör de aynı doku tipinde ortaya çıkıyorsa, benzer göründükleri için patolojik yollarla bile ayırt etmek zordur.

Cerrahi rezeksiyon

Menenjiyomlar genellikle cerrahi olarak rezeke edilebilir (kısmen çıkarılabilir) ve tümör dural üzerinde yüzeysel ise kalıcı bir iyileşme ile sonuçlanabilir.

yüzey ve kolayca erişilebilir.

Transarteriyel embolizasyon, preoperatif yönetimde standart bir preoperatif prosedür haline gelmiştir. Bitişik kemiğe invazyon meydana gelirse, tamamen çıkarılması neredeyse imkansızdır. İyi huylu menenjiyomların kötü huylu hale gelmesi nadirdir.

Ameliyattan sonra bir tümörün tekrarlama veya büyüme olasılığı, tümörün WHO (Dünya Sağlık Örgütü) derecesini ve Simpson Kriterlerine göre ameliyatın kapsamını karşılaştırarak tahmin edilebilir.

Menenjiyom Tedavisi

Anahtar Kelimeler: Beyin Menenjiyomu, Konveksite Menenjiyomu, Beyin Tümörü, İyi Huylu Tümör

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Akgün-Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı

Son Güncelleme: 23.02.2023