Dikkat: Sitemizde yayınlanan bazı bilgiler dış kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynaklara doğrudan link verilmektedir. Pasaj sonundaki literatür bilgileri dışında başka sitelere çıkış yapma olasılığınız vardır. Tekrar geri dönmek için ilgili siteye gitmek istediğinizde yeni sekme açarak gitmeniz daha uygun olur. Doğrudan dış sitelere gittiğinizde geri dönmek isterseniz adres çubuğundan geri tuşu ile tekrar bu metne dönebilirsiniz.
Aynı şekilde başka sitelerde yayınlanmış görsellere de ulaşmak için kaynağına gidebilirsiniz. İlgili görseli kaynağında ziyaret edebilirsiniz.
Sitemizde bize ait görüntüler herhangi bir telif hakkı talep edilmeksizin kopya edilebilir, kullanılabilir. Kaynağın bizim sitemiz olduğunu belirtmeniz yeterlidir.
Sitemiz bilgilendirme amaçlıdır. Sitemize herhangi bir reklam uygulaması alınmamaktadır. Sitemiz bilgi paylaşım amaçlı olup, tıp ile ilgilenen herkese açıktır. Üyelik zorunlu değildir.
Hazırlanan içeriklerimiz tamamen amatör ruhla hazırlanmakta olup, aynı şekilde video kanalımız linki.
Video kanalımız üzerinden bizi takip edebilir, abone olabilir, bize mesaj bırakabilirsiniz. Yorum bırakmanız halinde hatalarımızı düzeltmek için güncel olmamıza katkı sağlayabilirsiniz.
Tüm takipçilerimize teşekkür ederiz.
Boyun fıtığı Beyin ve Sinir Cerrahisinde konu edilen en sık rahatsızlıklardan birsidir. Yaş ile beraber veya tekrarlayan mikro travmalar sebebiyle servikal disklerde dejenerasyon (yıpranma) başlar. Sürecin önüne geçilmemesi halinde fıtıklaşma meydana gelir. (1, 2, 3)
Son Güncelleme: 02.12.2022
Anahtar Kelimeler: Boyun Fıtığı, Servikal Disk Hastalığı, SDH, Boyun Fıtığı Nedir?, Boyun Fıtığı Ameliyatı, Boyun Fıtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?, Çoklu Boyun Fıtığı, Çoklu Servikal Disk Hastalığı, Servikal Kafes, Servikal Kafe Ekleme, Servikal Yapay Disk, Servikal Interbody Füzyon Tekniği
Giriş
Hernia = Fıtık
Inguinal Hernia = Kasık Fıtığı
Umblikal Hernia = Göbek Fıtığı
Gastric Hernia = Mide Fıtığı
Cervicl Disc Hernia = Boyun Fıtığı
Thoracic Disc Hernia = Sırt Fıtığı
Lumbar Disc Hernia = Bel Fıtığı
Cerebral Hernia = Beyin Fıtığı
Servikal disk hastalığı olarak tanımladığımız servikal dejeneratif disk hastalığı en başta boyun ağrısına neden olur. Akabinde omuzlara ve kollar yayılanağrıların en sık nedenlerindendir. Boyun omurları ararasında 6 adet disk vardır. (1, 2, 3) (Şekil 1)
Şekil 1: Boyun Anatomisini şematize eden şekil. 7 adet boyun omuru söz konusudur. Bu omurlar arasında C2-3, C3-4, C4-5, C5-6, C6-7 ve C7-T1 de toplam 6 adet disk mevcuttur. Boyundan 8 çift sinir çıkmaktadır. İlk sinir Occiput-C1 rasından son sinir C7-T1 arasındn çıkar. (Kaynak)
Boyun omurları arasındaki bu disklerden bir veya daha fazlasının yıpranması, aşınması ve su içeriğinin azalması nedeniyle parçalanmaya başladığında fıtıklaşma gelişir. Bis buna boyun fıtığı (Cervical Disc Herniation) diyoruz. (1, 2, 3)
Bazı insanları disklerinde daha hızlı aşınmaya ve yıpranmaya yatkın kılan genetik bir etken olabilir. Yaralanmalar, çocukluk çağındaki travmalar, burkulmalar, bazen önemsiz trafik kazaları olayı ayrıca hızlanabilir veya dejeneratif değişikliklerin gelişmesine neden olabilir. (1, 2, 3) (Şekil 2)
Şekil 2: Boyun yaralanmaları sıradan hafif bir trafik kazasında da olabilir. Kafanın aşırı ani hiperekstansiyonu ardından hiperfleksiyonu sonucu disklerde birden fazlasında yırtılma vey incinmesi meydana gelebilir. (Kaynak)
Servikal Disk Dejenerasyonu Nasıl Olur?
İntervertebral diskler yüklerin şokunu emme özelliklerine sahiptirler. Her bir diskin içinde jelimsi kıvamda bir madde vardır. Bu maddenin etrafı ise anulus fibrozus denen bir kapsül ile çevrilidir. Bu kapsül ile üstten ve alttan kemik omura kuvvetli şekilde tutunurlar. (1, 2, 3)
Ortadaki çekirdek nucleus pulposus esas yüklerin şokunu emer. (Şekil 3)
Şekil 3: Bir servikal omur, içinde omurilik, yanlarda sinir çıkışları ve ön ortada disk yapısı görülmektedir. (Kaynak)
Çocukluk çağında disklerin içeriği yaklaşık% 85 sudur. Diskler yaşlanma sürecinde doğal olarak su içeriklerini kaybetmeye başlar. (1, 2, 3)
Disklerin su içeriği azaldıkça, daha az şok kuvvetleri durdurma özelliği azalır. Diskin içinde çatlalamalar ve yırtılmalar meydana gelmeye başlar. Diskler kendi kendilerini onarma yeteneğine sahip dğillerdir. Bunun sebebi doğrudan bir kanla beslenme özelliğine ve kaynağına sahip değillerdir. Diskler nasıl canlı kalır diye soracak olursak, bunu çevre dokulardan kemik, kıkırdak ve yumuşak dokulardan diffüzyonla canlılıklarını sürdürürler. Bu nedenle, diskteki bir yırtık ya iyileşmez ya da tekrar yırtılma potansiyeline sahip daha zayıf skar dokusu geliştirirler.(1, 2, 3)
Servikal Dejeneratif Disk Hastalığının Seyri
Boyun fıtığı gelişimi, seyri ve sonuçları itibarı ile bir süreçtir. Yaşa bağlı olarak tüm diskler yıpranır ve su içeriklerini yitirir, zayıflar. Özel bir hastalık olarak kabul görmemektedir. Sadece süreç boyunca travmaların bu hadisenin gelişiminde çok önemli olduğu ve belirtilerin de bilirli seviyelerde sinir sıkışmaları sonucu oluştuğu görülmektedir. (1, 2, 3)
Çalışmalar, yetişkinlerin çoğunun, dejeneratif disk hastalığı ile ilgili hiçbir semptomu olmadığını, ancak bu yetişkinlerin yüksek bir yüzdesinin omurganın herhangi bir yerinde bir MRG’de hala disk dejenerasyonu belirtileri gösterdiğini göstermektedir. Bir çalışma, insanların yaklaşık yarısının 20’li yaşların başında bir MRG’de bazı disk dejenerasyonu belirtileri göstermeye başladığını buldu. Başka bir çalışma, 50 yaşın altındaki kişilerin yaklaşık % 75’inin disk dejenerasyonuna sahip olduğunu, 50 yaşın üzerindeki kişilerin% 90’ından fazlasının buna sahip olduğunu bulmuştur. (1, 2, 3)
Servikal Dejeneratif Disk Hastalığı için Risk Faktörleri
Servikal disk dejenerasyonu herkeste görülebilir. Normal yaş sürecine bağlı olarak. Fakat bazı risk faktörlerini de sıralamak mümkündür. (1, 2, 3)
- Genetik Yatkınlık: En açıklayıcı bilgilere ulaşmak içn ikizler incelendiğinde genetik faktörlerin hastalığın gelişme zamanı ve belirtilerin görülmesini açıklamakta faydalı bilgiler vermektedir. Bu durum genetik yatkınlığı izah etmede kullanılmaktadır. Kollajen doku sentez eksikliğinin bunda etkisinin olma ihtimali vardır.
- Obezite: Aşırı kilo alımı bir çok dejeneratif hastalıkla ilişkilendirilmektedir. Ağırlık, dejeneratif disk hastalığının gelişme riski ile de aynı şekilde ilişkilendirilmiştir. (Şekil)
- Sigara Bağımlılığı: Doğrudan ilişki kurulmasa da sigara tüketimi vücut dokularının yeterli kadar oksijen almasını engelleyici ve toksik CO gibi Oksijenden 100 kat daha hızlı bir şekilme Hemoglobine bağlanması nedeniyle doku oksijenlenmesi bakımından sorumlu tutulabilmektedir.
- Travmalar: Travmalar, mikrotravmalar disk dejenerasyonunu başlatabilir ve süreci hızlandırır.
- Enfeksiyon Ajanları: Vücutta hastalık yapıcı bir bakteri su içeriği azalma gösteren ve kanlanma azlığı olan diske ulaştığında disk tahribatını hızlandırabilir. Çevre dokudaki inflamatuvar süreçler de disk hastalığını tetikleyebilir. Bakteriyel spondilodiskitis bunlara örnektir. (Şekil 4)
Şekil 4: C4-5 Spondilodiskitis örneği vakamız. (Kaynak)
Boyun Fıtığının Teşhisi Nasıl Yapılır?
Muayene: Muayene daima ilk yapılan incelemedir. Hastanın anlatımları vereceği detaylar çok önemlidir. Olayın nasıl başladığı, altta yatabilecek sorunların anlaşılması ve muayenede kollarda güç kaybı, refleks kaybı ve duyu kayıpları tespit edilir. (Şekil 5)
Şekil 5: Boyun fıtığında üst ekstremite muayenesi çok önemlidir. Omuz, dirsek, el bileği ve el parmak kaslarının tamamına bakılır. Refleksler değerlendirilir. Tüm dermatomlarda duyu muayenesi yapılır. (Kaynak)
Röntgen: Boyun bölgesi röntgen filmleri disk aralıklarına ait sorunların anlaşılmasında faydalıdır. (Şekil 6)
Şekil 6: Sol tarafta normal bir servikal röntgen grafisi, sağda ise anormal bir servikal röntgen grafisi mevcut (Kaynak)
Servikal BT: Boyun Bölgesi omurgaya ait kemik yapıları incelemek disk aralıklarını incelemek için tomografi çok önemlidir. Spinal kanal darlığını anlamamızda da fydalı bilgiler verir. (Şekil 7)
Şekil 7: Servikal Tomografi. Kalsifikasyonlari multiple seviye disk yıpranaması, aralıklarda daralmalar ve spinal kanal darlığını göstermektedir. (Kaynak)
Servikal MRI: Boyun bölgesi (Cervical MRI) bize ayrıntılı bilgileri verir. Bu nedenle yumuşak doku ve sinirleri, omuriliği anlamak ve hatta enfeksiyona ait bilgileri incelemek için MRI çekimi yapıyoruz. (Şekil 8)
Şekil 8: Servikal MRI. Tipik bir boyun fıtığını göstermekte, omurilik basısını göstermekte. Hatta omuriliği sıkıştırması izlenmektedir. (Kaynak)
EMG Incelemesi
Kollar ve eller ile ilgili herhangi bir güçsüzlük ve duyusal yakınmada EMG bize boyun fıtığı hakkında değerli bilgiler verir. (Şekil 9)
Şekil 9: EMG ile hangi dermatomlara bakıldığı ve periferik sinirlerin iletim hızları ölçümleri. (Kaynak)
Tedavi
Boyun fıtığı teşhisi konduktan sonra cerrahi tedavi şekline Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanı karar verir. Eğer bir vakanın ameliyatla tedavi olması gerektiği ifade edildi ise bu olgu cerrahi yöntemle tedavi edilmelidir. (1, 2, 3)
Aksi nedenlerle olguların ameliyattan korkutularak uzaklaştırılması, tedavinin başka yollara aktarılması, zaman kaybına hastanın uğratılması gibi durumlarda hastaların zarar görme olasılıkları vardır. (1, 2, 3)
Cerrahi tedavi olması gerektiği belirlenmiş bir olgunun kendi isteği ile ameliyat olmak istmemesi, sadece ağrılarından kurtulmak istemesi ve biraz daha zaman kazanmaya çalışması hallerinde Fizik Tedavi, Nukleoplasti, Radyofrekans ile Ağrı Tedavileri, Faset Blokları ile ağrı kontrolü vb yöntemlere başvurulabilir. Ancak ameliyat olması gerektiği halde ameliyat olmayan veya geciktirilen hastaların uğraması muhtemel sonuçlar Şekil 7 de Tomografide görüleceği üzere daha ciddi sorunlara yol açabilmektedir. (1, 2, 3)
Bir boyun fıtığı ameliyatı nasıl yapılır? Detayları videomuzu izleyerek görebilirsiniz.
Kaynaklar
- Servikal Dejeneratif Disk Hastalığı
- Degenerative Disc Disease Treatment Guidelines
- Cervical Degenerative Disc Disease