Vitamin B3 Niasin vücutta bir koenzim olarak çalışır ve çeşitli reaksiyonlar için ona bağlı 400’den fazla enzim vardır. Niasin, besinleri enerjiye dönüştürmeye, kolesterol ve yağlar oluşturmaya, DNA oluşturmaya, onarmaya ve antioksidan etkiler göstermeye yardımcı olur.
Son Güncelleme: 15.12.2022
Anahtar Kelimeler: #niasin #vitamin_B3 #B #vitamin_B3_eksikliği #vitamin_B3_fazlalığı #vitamin_B3_zararları
Gıdalarda doğal olarak vitamin B3 Niasin bulunur, hatta bazı gıda ve içeceklere de eklenen ve ek olarak satılan suda çözünen bir B vitamini türüdür. (1, 2)
Yaygın inanışa göre vitaminler, sağlığın korunmasında ve iyileştirilmesinde çok önemli bir rol oynar. Günlük tükettiğimiz gıdaların çok küçük bir kısmını oluşturmalarına rağmen metabolizma için yeterli alımı sağlamak mümkündür. B vitaminleri, hücre metabolizmasında önemli roller oynayan, suda çözünen küçük molekül ağırlıklı bir grup vitamindir. B vitaminlerinin eskiden sadece B vitamini olarak anılan tek bir vitamin olarak bulunduğuna inanılıyordu. Daha sonraları yapılan incelemelerde elde edilen kanıtlar, bunların kimyasal olarak farklı vitaminler olduğunu ve genellikle aynı gıdalar içinde bir arada bulunduklarını gösterdi. B vitaminleri, metabolizma hızını desteklemek ve artırmak, sağlıklı cilt ve kas tonusunu korumak, anemiyi önlemeye yardımcı olan kırmızı kan hücreleri de dahil olmak üzere hücre büyümesini ve bölünmelerini desteklemek, pankreas kanseri riskini azaltmak için gerekli olabilir. kanserin en ölümcül türlerinden biridir.2 B vitaminlerinin çoğu, fazlalıkları idrarla atıldığı için düzenli olarak yenilenmelidir. (12)
Birçok gıda takviyesi veya ilaç formudan yaygın olarak bulunan niasin formu, nikotinik asit veya nikotinamiddir. (1, 2)
Vücut metabolizması içinde ayrıca bir amino asit olan triptofanı nikotinamide dönüştürebilir. (1, 2)
Niasin diğer B grubu vitaminler gibi suda çözünür. Bu nedenle vücudun ihtiyaç duymadığı fazla miktarlar olayca idrarla atılır. (1, 2)
Niasin Vücutta Ne işe Yarar?
Niasin vücutta bir koenzim olarak çalışır ve çeşitli reaksiyonlar için ona bağlı 400’den fazla enzim vardır. Niasin, besinleri enerjiye dönüştürmeye, kolesterol ve yağlar oluşturmaya, DNA oluşturmaya ve onarmaya ve antioksidan etkiler göstermeye yardımcı olur. (1,2)
Niasin İçin Önerilen Miktarlar Ne Kadardır?
Niasin için kullanılaması gereken asgari kullanım miktarları hesaplanmıştır Buna göre Niasin, niasin eşdeğerlerinin (NE) miligramı (mg) cinsinden ölçülür. (1, 2)
Bir Niasine Eşdeğer(NE) niasin miktarı 1 miligram niasin ve bu da 60 mg triptofana eşittir. (1, 2)
19 yaş ve üstü yetişkinler için önerilen diyet içeriği
· Erkekler için 16 mg NE,
· Kadınlar için 14 mg NE,
· Hamile kadınlar için 18 mg NE ve
· Emziren kadınlar için 17 mg NE’dir. (1, 2)
Niasinde En Üst Doz Sınırı Nedir?
Tolere Edilebilir en üst alım seviyesi, sağlık üzerinde zararlı etkilere neden olması muhtemel olmayan maksimum günlük alım miktarıdır. 19+ yaşındaki tüm yetişkinler için niasin için ÜST LİMİT 35/gün miligramdır. (1, 2)
Kalp Sağlığında Niasin Nasıl Etki Eder?
40 yılı aşkın bir süredir, koroner arter hastalığı, kalp krizi ve inme gibi kardiyovasküler hastalıklar (CVD) için önemli bir risk faktörü olan dislipidemi adı verilen bir durumu tedavi etmek için hastalara nikotinik asit formundaki niasin verilmiştir. Dislipidemili bir kişide kan tahlili, yüksek toplam ve LDL “kötü” kolesterol düzeyleri, düşük HDL “iyi” kolesterol ve yüksek trigliseritler gösterebilir.
Gıda Takviyeleri ile Alınan Nasin
Nikotinik asit takviyeleri, günlük alınan 1.000-2.000 mg’a kadar yüksek miktarlarda niasin içerir. Çalışmalar, HDL kolesterolü artırabileceklerini ve LDL kolesterol ve trigliseritleri azaltabileceklerini göstermiştir. Bununla birlikte, olumsuz yan etkiler (cilt kızarması, mide rahatsızlığı, ishal) genellikle takviyelere eşlik ederek hastaların uyumsuzluğuna neden olur. Klinik deneyler, nikotinik asidin daha az kardiyovasküler olaya veya KVH’den ölüme yol açtığını tutarlı bir şekilde göstermemiştir.
Klinik Çalışmalar Ne Gösteriyor?
Daha önceki klinik deneyler, niasin tedavisi ile KVH olaylarında ve ölümlerde bir azalma göstermiş olsa da, KVH sonuçlarıyla ilgili yeni iki büyük klinik çalışma daha farklı sonuçlandı. (3,4) Her ikisi de katılımcıları 4 yıla kadar takip eden büyük, randomize, plasebo kontrollü çalışmalardı. Niasin takviyeleri (günlük 1.500-2.000 mg) bir denemede tek başına, diğerinde bir statin ilacıyla birlikte verildi. Her iki deneme de, niasin takviyesi almanın fayda sağlamadığı sonucuna vardı. Niasin/statin denemesi, HDL kolesterol ve trigliserit düzeylerinde önemli gelişmelere rağmen inme, kalp krizi veya KVH ölümlerinde bir azalma göstermedi. [3] Yalnızca niasin takviyesi denemesi, KVH olaylarında bir azalma bulmadı ve ayrıca tip 2 diyabet insidansında artış da dahil olmak üzere, plasebo grubuyla karşılaştırıldığında advers reaksiyonlarda önemli bir artış kaydetti. Gastrointestinal kanama ve ülserler ve ishal. (4)
KVH olaylarının önlenmesi için nikotinik asit takviyeleri üzerine 23 randomize kontrollü çalışmanın bir Cochrane incelemesi, takviyelerin genel ölümleri, KVH ölümlerini, kalp krizlerini ve felçleri azaltmadığını ve olumsuz yan etkilerle ilişkili olduğunu buldu. (5)
Bu ve diğer kardiyovasküler sonuç denemelerinin sonuçları, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) şu sonuca varmasına yol açtı: “bilimsel kanıtlar artık, trigliserid düzeylerinde ilaca bağlı azalma ve/veya HDL-kolesterol düzeylerinde artış olduğu sonucunu desteklemiyor.” Statinle (Statin Kandaki Hiperlipidemiyi Azaltır) tedavi edilen hastalarda kardiyovasküler olay riskinde azalma ile sonuçlanıyor.” (6) Bu sonuçla birlikte FDA, statinlerle birlikte alınan niasin uzatılmış salımlı tabletlerin ve fenofibrik asit kapsüllerinin faydalarının artık risklerden daha ağır basmadığını ve önerilmemesi gerektiğini belirtti.
Niasin Yoksunluğu (Eksikliği) Nelere Neden Olur?
Şiddetli bir niasin eksikliği, hafıza kaybı ve bunama gibi bilişsel gerileme ile ilişkilendirilmiştir. Niasinin beyin hücrelerini stres ve yaralanmalardan koruduğuna inanılıyor. Bununla birlikte, diyet niasin alımındaki daha küçük değişikliklerin beyin işlevini olumsuz yönde etkileyip etkilemeyeceği henüz net değil.
| Niasin Eksikliğinde | |
| Hafıza kaybı | |
| Bunama | |
| Bilişsel gerileme |
- 65 yaş ve üstü 3.718 erkek ve kadın üzerinde 6 yıl boyunca diyet anketleri ve bilişsel değerlendirmeler kullanılarak takip edilen geniş bir prospektif çalışma. (7) En yüksek ve en düşük niasin alımları karşılaştırıldığında, Alzheimer hastalığından ve bilişsel gerilemeden koruyucu bir etki bulundu.
- Genç Yetişkinlerde Koroner Arter Hastalığı Gelişme Riski (CARDIA) çalışması, 18-30 yaşları arasındaki 3.136 erkek ve kadını 25 yaşına kadar izledi. [8] Çalışma, diyet ve ek B vitamini alımını ve bilişsel işlevi ölçmüştür. Genç yetişkinlik boyunca daha yüksek B vitaminleri, özellikle de niasin alımı, orta yaşta daha iyi bilişsel işlev puanları ile ilişkilendirildi. Bununla birlikte, bilişsel işlev yalnızca çalışmanın sonunda değerlendirildi, bu nedenle bilişsel işlevde zaman içinde herhangi bir değişiklik olduğu bilinmiyordu. (8)
Bu alandaki araştırma sınırlıdır, ancak niasinin beyin sağlığı üzerindeki etkilerine daha fazla ışık tutabilecek birkaç klinik çalışma devam etmektedir. (9)
Hangi Gıdalardan Vitamin B3 Niasin Alırız?
Niasin eksikliği nadirdir çünkü hem hayvanlardan hem de bitkilerden elde edilen birçok gıdada bulunur.
- Kırmızı et: sığır eti, dana karaciğeri, domuz eti
- Kümes hayvanları
- Balık
- Esmer pirinç
- Güçlendirilmiş tahıllar ve ekmekler
- Fındık , tohumlar
- Bakliyat
- Muz
Gıda Takviyelerinde Niasin
Niasin, nikotinik asit veya nikotinamid formunda bir çok gıda takviyesinde takviye olarak bulunur. Bazen takviyelerdeki miktarlar, RDA’nın çok ötesindedir ve kızarmanın hoş olmayan yan etkilerine neden olur.
Niasin takviyeleri, yüksek kolesterolü tedavi etmek için kullanılan reçeteli olarak satılan bir ilaç olarak da mevcuttur. Yüksek doz niasin alımını takiben tipik olarak kızarmaya neden olmaması için daha yavaş ve daha kademeli emilime izin veren uzatılmış salımlı bir nikotinik asit tabletleri şeklinde olabilir. Günlük 2.000 mg’a kadar ihtiyaç duyulan çok yüksek nikotinik asit dozları nedeniyle, bu tür takviyeler yalnızca bir doktor tarafından düzenli takip yapıldığı takdirde kullanılmalıdır.
Vitamin B3 Niasin İçin Eksiklik ve Toksisite Belirtileri Nelerdir?
Vitamin B3 Niasin Eksikliğinde Neler Olur?
Bir niasin eksikliği sendromunun görülme olasılığı Amerika Birleşik Devletleri’nde ve diğer sanayileşmiş ülkelerde nadirdir çünkü çoğunlukla gıdalarla alımını takiben iyi emilir (niasinin liflerine bağlı olduğu ve emilimi azalttığı bazı tahıl taneleri hariç) ve günlük tüketimde kullanılan birçok gıdaya da eklenir. Multivitaminler yaygın olarak piyasada bulunur ve rahatlıkla temin edilebiliyor.
Şiddetli Vitamin B3 Niasin Eksikliğinde Pellegra Hastalığı
Şiddetli Vitamin B3 Niasin Eksikliğinde Pellegra Hastalığı görülür. Bu durum da şiddetli bir niasin eksikliği söz konusudur. Güneş ışığına maruz kalan cilt bölgelerinde koyu, bazen pullu bir kızarıklık gelişir. Buna Pellegra denir. Dilde parlak kızarıklık vardır. Kabızlık veya ishal döngüleri vardır. Şiddetli niasin eksikliğinin diğer belirtileri şunlardır:
· Depresyon
· Baş ağrısı
· Tükenmişlik
· Hafıza kaybı
· Halüsinasyonlar
Eksiklik riski taşıyan gruplar
Sınırlı diyetler: Yoksulluk içinde yaşayanlar veya çok hasta olanlar ve dengeli beslenemeyenler gibi, diyetleri hem çeşitlilik hem de miktar açısından sınırlı olan kişiler daha fazla risk altındadır. Ana besin kaynağı olarak mısır veya mısır yiyen gelişmekte olan ülkeler, bu yiyeceklerin hem emilebilir niasin hem de triptofan bakımından düşük olması nedeniyle Pellegra için risk altındadır.
Kronik alkolizm: Çeşitli besinlerin, özellikle B ailesi de dahil olmak üzere suda çözünen vitaminlerin emilimi, aşırı alkol alımı ile azalır .
Karsinoid sendrom: Bu durum serotonin adı verilen bir kimyasal salgılayan bağırsakta yavaş büyüyen kanser hücrelerinin bir hastalığıdır. Sendrom, diyetteki triptofanın niasin yerine serotonine dönüştürülmesine neden olur ve bu da niasin azalması riskini artırır.
Vitamin B3 Niasin Zehirlenme ve Zararları
Vitamin B3 Niasin içeren gıdaları yerken toksisite nadirdir, ancak yüksek doz takviyelerin uzun süreli kullanımından kaynaklanabilir. Yüzde, kollarda ve göğüste kaşıntı veya karıncalanma ile kızarık cilt kızarması yaygın bir işarettir. Kızarma, esas olarak nikotinamid yerine nikotinik asit şeklinde yüksek doz takviyeleri alındığında meydana gelir.
Birden fazla vitamin doz aşımı, birisi normalden veya önerilen miktardan daha fazla multivitamin takviyesi aldığında ortaya çıkar. Bu kazara veya bilerek olabilir. (11) Bu nedenle buradaki olumlu cümlelere bakarak aşırı doz niasin veya diğer vitaminleri kullanmak için çaba harcamayın.
Çoklu vitamin takviyesindeki herhangi bir bileşen, büyük miktarlarda toksik olabilir, ancak en ciddi risk demir veya kalsiyumdan gelir.
Ek riskler, büyük veya toksik dozlarda kalsiyum, D vitamini ve A vitamini ile ilişkilidir. Birçok multivitamin takviyesi reçetesiz satılmaktadır bu konuda dikkatli olunmalıdır. (11)
Niasinden (B3 vitamini)’nin en göze çarpan belirtisi (flushing) kızarma (kızarık cilt)dir. Bunun yanında; kuru, çatlayan cilt, kaşıntı, ciltte yanma veya kızarıklık, derinin sarı-turuncu bölgeleri, güneşe karşı hassasiyet (güneş yanığı olasılığı daha yüksektir), saç dökülmesi (uzun süreli aşırı dozdan). Mide ve barsak rarhatsızlıkları, iştah kaybı, ishal, mide bulantısı ve kusma, karın ağrısı, kilo kaybı (uzun süreli aşırı dozdan), Bulanık görüş, Baş dönmesi, Düşük kan basıncı, tükenmişlik, baş ağrısı görülebilir. (1, 11) Şiddetli vakalarda bozulmuş glikoz toleransı ve karaciğer iltihabı (birkaç ay/yıl boyunca günde 3.000-9.000 mg gibi çok yüksek dozlarda alındığında) (1)
Biliyor musun?
Niasin de dahil olmak üzere birçok B vitamininin enerjiyi artırmaya yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Unutulmamalıdır vitaminler enerji kaynağı değildirler. Enerji ATP sentezinin işleyişinde çalışan enzimlerin kullandığı kofaktörlerdir. Ara ürün değil mekanizmanın yardımcı molekülleridirler. Ortamda fazladan vitamin bulunması enerji metabolizmasını arttırıp daha fazla ATP üretilmesine neden olmaz.
Niasin suda çözünür olduğundan (vücutta toksik bir düzeye çıkma riski daha azdır), birçok kişi vitamin için önerilen dozların 100 katını içerebilen bir takviye almayı iki kez istemez. Niasin, gıdayı bir enerji türü olan ATP’ye dönüştürmede birkaç enzime yardımcı olsa da, ihtiyaçtan fazla niasin almak, enerji seviyelerinde özel bir artış sağlamayacaktır. Çeşitli yiyeceklerle dengeli bir diyet yemek , genellikle niasinin enerji artırıcı faydasını elde etmek için gereken tek şeydir.
Mısır doğal olarak niasin bakımından yüksektir, ancak insan vücudunun emmesini zorlaştıran karbonhidratlara bağlıdır. Bununla birlikte, mısır işlendiğinde (tortilla yapımında mısırın kalsiyum hidroksit ile işlendiği, pişirildiği ve öğütüldüğü geleneksel bir süreç), kalsiyum hidroksit işlemi nedeniyle niasin emilebilir hale gelir.
Kaynaklar
- İlaç Enstitüsü. Gıda ve Beslenme Kurulu. Diyet Referans Alımları: Tiamin, Riboflavin, Niasin, B6 Vitamini, Folat, B12 Vitamini, Pantotenik Asit, Biotin ve Kolin . Washington, DC: Ulusal Akademi Yayınları, 1998.
- Ulusal Sağlık Enstitüleri Takviye Edici Besin Ofisi: Sağlık Profesyonelleri için Niasin Bilgi Sayfası https://ods.od.nih.gov/factsheets/Niacin-HealthProfessional/ . Erişim tarihi: 24/1/2020.
- Yüksek Amaçlı Müfettişler. Yoğun statin tedavisi alan düşük HDL kolesterol düzeyleri olan hastalarda Niasin. New England Tıp Dergisi . 2011 Aralık 15;365(24):2255-67.
- HPS2-Geliştirme İşbirliği Grubu. Yüksek riskli hastalarda uzatılmış salımlı niasinin laropiprant ile etkileri. New England Tıp Dergisi . 2014 Temmuz 17;371(3):203-12.
- Schandelmaier S, Briel M, Saccilotto R, Olu KK, Arpagaus A, Hemkens LG, Nordmann AJ. Kardiyovasküler olayların birincil ve ikincil önlenmesi için Niasin. Sistematik İncelemelerin Cochrane Veritabanı . 2017(6).
- ABD Gıda ve İlaç İdaresi. Niasin Uzatılmış Salımlı Tabletler ve Fenofibrik Asit Gecikmeli Salımlı Kapsüllere İlişkin Uygulamalarda Statinlerle Birlikte Uygulamaya İlişkin Endikasyonların Onayının Geri Çekilmesi. 18.04.2016. https://www.federalregister.gov/documents/2016/04/18/2016-08887/abbvie-inc-et-al-withdrawal-of-approval-of-indications-related-to-the-coadministration-with- statinler 1.27.2020 tarihinde erişildi.
- Morris MC, Evans DA, Bienias JL, Scherr PA, Tangney CC, Hebert LE, Bennett DA, Wilson RS, Aggarwal N. Diyet niasin ve Alzheimer hastalığı ve bilişsel gerileme olayı riski. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry . 2004 Ağustos 1;75(8):1093-9.
- Qin B, Xun P, Jacobs Jr DR, Zhu N, Daviglus ML, Reis JP, Steffen LM, Van Horn L, Sidney S, He K. Genç yaşta niasin, folat, B-6 vitamini ve B-12 vitamini alımı yetişkinlik ve orta yaşta bilişsel işlev: Genç Yetişkinlerde Koroner Arter Riski Gelişimi (CARDIA) çalışması. Amerikan klinik beslenme dergisi . 2017 Ekim 1;106(4):1032-40.
- Csiszar A, Tarantini S, Yabluchanskiy A, Balasubramanian P, Kiss T, Farkas E, Baur JA, Ungvari Z. Yaşa bağlı vasküler disfonksiyonda endotelyal NAD+ eksikliğinin rolü. Amerikan Fizyoloji Dergisi-Kalp ve Dolaşım Fizyolojisi . 2019 Haziran 1;316(6):H1253-66.
- https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/niacin-vitamin-b3/
- Aronson JK. Vitamins. In: Aronson JK, ed. Meyler’s Side Effects of Drugs. 16th ed. Waltham, MA: Elsevier; 2016:435-438
- Sarwar S, Fatema-Tuz-Zohora, Khatun O, et al. Estimation of B-vitamins (B1, B2, B3 and B6) by HPLC in vegetables including ethnic selected varieties of Bangladesh. Pharm Pharmacol Int J. 2020;8(1):16-23. DOI: 10.15406/ppij.2020.08.00275
- https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/
Dikkat: Sitemizde yayınlanan bazı bilgiler dış kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynaklara doğrudan link verilmektedir. Pasaj sonundaki literatür bilgileri dışında başka sitelere çıkış yapma olasılığınız vardır. Tekrar geri dönmek için ilgili siteye gitmek istediğinizde yeni sekme açarak gitmeniz daha uygun olur. Doğrudan dış sitelere gittiğinizde geri dönmek isterseniz adres çubuğundan geri tuşu ile tekrar bu metne dönebilirsiniz.
Aynı şekilde başka sitelerde yayınlanmış görsellere de ulaşmak için kaynağına gidebilirsiniz. İlgili görseli kaynağında ziyaret edebilirsiniz.
Sitemizde bize ait görüntüler herhangi bir telif hakkı talep edilmeksizin kopya edilebilir, kullanılabilir. Kaynağın bizim sitemiz olduğunu belirtmeniz yeterlidir.
Sitemiz bilgilendirme amaçlıdır. Sitemize herhangi bir reklam uygulaması alınmamaktadır. Sitemiz bilgi paylaşım amaçlı olup, tıp ile ilgilenen herkese açıktır. Üyelik zorunlu değildir.
Hazırlanan içeriklerimiz tamamen amatör ruhla hazırlanmakta olup, aynı şekilde video kanalımız linki.
https://www.youtube.com/channel/UC3JBKVVaVfhI1z_rKMDUuZg/
Video kanalımız üzerinden bizi takip edebilir, abone olabilir, bize mesaj bırakabilirsiniz. Yorum bırakmanız halinde hatalarımızı düzeltmek için güncel olmamıza katkı sağlayabilirsiniz.
Tüm takipçilerimize teşekkür ederiz.