Epidural Hematomlar - Op. Dr. Mustafa Akgün

Epidural hematomlar, ekstradural hematomlar olarak da bilinir, kafatası ile beynin en dış tabakası (dura mater) arasındaki kanamanın neden olduğu bir tür travmatik beyin hasarıdır. Bu kanama genellikle epidural boşlukta bulunan meningeal arterlerde yırtılmaya neden olan travmatik bir kafa travmasının sonucudur.

Epidural hematomlar, zamanında teşhis ve tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebilir. Semptomlar baş ağrısı, baş dönmesi, konfüzyon, nöbetler ve bilinç kaybını içerebilir. Bazı durumlarda, semptomlar yaralanma meydana geldikten saatler hatta günler sonrasına kadar ortaya çıkmayabilir.

Epidural hematom tedavisi tipik olarak pıhtıyı çıkarmak ve meningeal arterlerdeki herhangi bir hasarı onarmak için ameliyatı içerir. Bazı durumlarda, nöbetleri önlemek veya beyindeki şişliği azaltmak için ilaç da verilebilir.

Epidural hematomların başarılı tedavisi için acil tıbbi yardım çok önemlidir. Siz veya tanıdığınız biri kafa travması geçirdiyse ve olası bir epidural hematom belirtisi gösteriyorsa hemen tıbbi yardım almanız önemlidir.

Epidural Hematomlar En Sık Temporal Bölgelerde ve Parasagital Bölgelerde Görülür.

Epidural hematomlar en sık beynin temporal ve parasagittal bölgelerinde görülür. Bunun nedeni, bu bölgelerin travmatik kafa yaralanmaları sırasında yaralanmaya karşı en savunmasız olmasıdır.
Temporal alanlar başın yanlarında bulunur ve işitsel bilgilerin işlenmesinden ve hafıza işlevinden sorumludur. Bu bölgedeki meningeal arterler, konumları ve kafatasına yakınlıkları nedeniyle yırtılmaya daha yatkındır.

Öte yandan parasagital alanlar, beynin üst kısmı boyunca orta hatta yakın bir yerde bulunur. Bu bölge özellikle yaralanmaya karşı hassastır çünkü buradaki meningeal arterler kafatasına bağlıdır ve beyin sarsıldığında veya büküldüğünde yırtılmalarına neden olabilir.
Epidural hematomlar beynin herhangi bir yerinde oluşabilse de en sık bu bölgelerde görülür. Tüm kafa yaralanmalarının epidural hematomla sonuçlanmayacağına dikkat etmek önemlidir, ancak bir kafa travmasından sonra baş ağrısı, baş dönmesi veya bilinç kaybı gibi belirtiler yaşarsanız hemen tıbbi yardım almanız önemlidir.

Parasagital hematomlar sagittal sinüsün yırtılması ve sinüsün yırtılması sonucu gelişir.

Parasagital hematomlar, orta hatta yakın beynin üst kısmı boyunca uzanan büyük bir damar olan sagital sinüste bir yırtılma veya yırtılma olduğunda gelişebilir. Sagittal sinüs kanın beyinden boşaltılmasından ve kalbe geri döndürülmesinden sorumludur. Sagittal sinüs yırtıldığında, kan dışarı sızabilir ve çevreleyen dokuda birikerek hematoma neden olabilir.

Parasajital hematomlar beyne baskı uygulayabildikleri ve baş ağrısı, baş dönmesi, konfüzyon, nöbetler ve bilinç kaybı gibi semptomlara neden olabildikleri için özellikle tehlikeli olabilir. Tedavi edilmezlerse kalıcı beyin hasarına ve hatta ölüme yol açabilirler.

Parasagital hematomların tedavisi genellikle hematomun boşaltılması ve sagital sinüsteki yırtığın onarılması için ameliyatı içerir. Bazı durumlarda, nöbetleri önlemek veya beyindeki şişliği azaltmak için ilaç da verilebilir.

Siz veya tanıdığınız biri kafa travması geçirdiyse ve olası bir parasagital hematom belirtisi gösteriyorsa, hemen tıbbi yardım almak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, tam iyileşme şansını büyük ölçüde artırabilir.

Berrak Aralık (Lucid Interval)

Bazı durumlarda tipik olarak Lucid Interval Sendromu görülebilir. Bu nedenle bir hekimin bu duruma karşı dikkatli olması gerekir.Bazı epidural hematom vakalarında, kişi ilk kafa travmasını takiben “bilinçli aralık” olarak bilinen bir bilinçlilik dönemi yaşayabilir. Bu süre zarfında, kişi uyanık ve odaklı görünebilir ve ciddi bir beyin hasarı belirtisi göstermeyebilir.

Ancak hematom büyümeye devam ettiği ve beyne baskı uyguladığı için bu berraklık dönemi yanıltıcı olabilir. Tedavi edilmezse, kişi hızla kötüleşebilir ve nöbetler, bilinç kaybı ve hatta ölüm gibi ciddi semptomlar yaşayabilir.

Bu nedenle, başlangıçta iyi görünseler bile, bir tıp uzmanının kafa travması geçirmiş herkesi değerlendirmesi önemlidir. Bir tıp uzmanı, epidural hematom da dahil olmak üzere herhangi bir beyin hasarı belirtisi olup olmadığını kontrol etmek için kapsamlı bir inceleme yapabilir ve CT taraması veya MRI gibi görüntüleme çalışmaları isteyebilir.

Bir epidural hematom teşhis edilirse, beyinde daha fazla hasarı önlemek için hızlı tedavi çok önemlidir. Bu, hematomu çıkarmak ve meningeal arter veya damarlardaki herhangi bir hasarı onarmak için ameliyatı içerebilir. Bazı durumlarda, nöbetleri önlemek veya beyindeki şişliği azaltmak için ilaç da verilebilir.

Özetle, kafa travması geçiren herkes, başlangıçta iyi görünse bile hemen tıbbi yardım almalıdır. Bir tıp uzmanı, epidural hematom da dahil olmak üzere olası bir beyin hasarını kontrol etmek için kapsamlı bir değerlendirme yapabilir ve gerekli testleri isteyebilir.
Hasta naklinin başlangıcında uyanık olabilir ama adım adım komaya girebilir.

Nakil sırasında bireysel hasta uyanıklığı ve göz bebekleri aralıklı olarak izlenmelidir.

Nasıl yapılacak? Bir kişide epidural hematom varsa, başlangıçta bilinçli ve uyanık olabilir, ancak hematom büyümeye ve beyne baskı yapmaya devam ettikçe, hızla kötüleşebilir ve bilincini kaybedebilir. Bu nedenle tıbbi bir tesise ulaşım sırasında kişinin bilinç düzeyinin ve göz bebeklerinin izlenmesi önemlidir.

Tıbbi personel, Glasgow Koma Skalası (GCS) kullanarak bilinç düzeylerini değerlendirmek de dahil olmak üzere, nakil sırasında kişi üzerinde düzenli nörolojik kontroller yapmalıdır. GKS, kişinin göz açmasını, sözel tepkisini ve motor tepkisini ölçer ve bilinç düzeyini gösteren bir puan verir. Nakil sırasında azalan bir GCS skoru, kişinin durumunun kötüleştiğini ve bilincini kaybetme riski altında olabileceğini gösterebilir.

Bireyin bilinç düzeyinin izlenmesine ek olarak, tıp personeli de göz bebeklerini boyut veya tepkisellikteki herhangi bir değişiklik için izlemelidir. Gözbebeği boyutundaki veya tepkiselliğindeki değişiklikler, beyin üzerindeki artan baskının bir işareti olabilir ve kötüleşen bir durumu gösterebilir.
Kişinin durumu nakil sırasında kötüleşirse, tıbbi personel, bir hastanede daha fazla tıbbi bakım görene kadar kişinin durumunu stabilize etmek için hava yolu yönetimi, ilaç uygulaması veya diğer tedaviler dahil olmak üzere gerekli acil müdahaleleri sağlamaya hazır olmalıdır.

Epidural hematomlar ve klinik işaretler

Klinik belirtiler birçok farklı düzeyde gösterilebilir. Bir epidural hematomun klinik belirtileri, hematomun yeri ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Bir epidural hematomun bazı yaygın belirti ve semptomları şunları içerir:

Baş ağrısı: Şiddetli bir baş ağrısı, epidural hematomun yaygın bir semptomudur. Baş ağrısı başın bir tarafında yer alabilir veya daha yaygın olabilir. Ve hızla arttığı gösterilebilir.

Bilinç kaybı: Hematom büyüdüğünden ve beyne baskı yaptığından kişi bilincini kaybedebilir. Bu, kısa süreli bilinç kaybından uzun süreli komaya kadar değişebilir.

Mide bulantısı ve kusma: Beyindeki artan baskının bir sonucu olarak mide bulantısı ve kusma meydana gelebilir.

Baş dönmesi veya denge kaybı: Kişi, ayakta durmayı veya yürümeyi zorlaştırabilen baş dönmesi veya denge kaybı yaşayabilir.

Nöbetler: Nöbetler, beyine yapılan baskının bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Zayıflık veya uyuşma: Kişi vücudunun bir tarafında beyin hasarının bir işareti olabilecek zayıflık veya uyuşukluk yaşayabilir.

Görmede değişiklikler: Beyindeki baskının bir sonucu olarak görmede değişiklikler meydana gelebilir.
Tüm bireylerin bu semptomların tümünü yaşamayacağını ve bazılarının yalnızca birkaçını deneyimleyebileceğini not etmek önemlidir. Ek olarak, semptomlar kafa travmasından hemen sonra ortaya çıkmayabilir, ancak hematom büyüdükçe zamanla gelişebilir.

Siz veya tanıdığınız biri kafa travması geçirdiyse ve bu semptomlardan herhangi birini gösteriyorsa, hemen tıbbi yardım almanız önemlidir. Bir epidural hematomun erken teşhisi ve tedavisi, tam iyileşme şansını büyük ölçüde artırabilir.

Epidural Hematomlar ve Teşhis

Beyin epidural hematomunun teşhisi için bazı teknik radyolojik cihazlara ihtiyaç vardır. Bir epidural hematomu teşhis etmek için tipik olarak radyolojik görüntüleme tekniklerinin kullanılması gerekir. En sık kullanılan görüntüleme tekniklerinden bazıları şunlardır:

Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: BT taraması, beynin ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için X-ışınları ve bilgisayar teknolojisini kullanır. Hematomun yerini ve boyutunu hızlı ve doğru bir şekilde tanımlayabildiği için, epidural hematomun teşhisinde sıklıkla tercih edilen yöntemdir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Bir MRI, beynin ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için manyetik alanları ve radyo dalgalarını kullanır. Özellikle daha küçük hematomların veya CT taraması ile görselleştirilmesi zor alanlarda bulunan hematomların belirlenmesinde yararlı olabilir.

Ultrasonografi: Ultrasonografi, beynin görüntülerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Bebeklerde ve küçük çocuklarda epidural hematomların teşhisinde özellikle yararlıdır.
Bu görüntüleme tekniklerine ek olarak, bir tıp uzmanı, bireyin bilinç düzeyini, motor işlevini ve diğer nörolojik semptomları değerlendirmek için nörolojik bir muayene de yapabilir.

X-ışınları, epidural hematomun bir göstergesi olabilecek kafatasındaki kırıkları görselleştirmek için kullanılabilir. Bununla birlikte, X-ışınları, CT taramaları veya MRG kadar ayrıntılı görüntüler sağlamadıkları için epidural hematomun teşhisinde tercih edilen görüntüleme yöntemi değildir. Ek olarak, epidural hematom vakalarında her zaman kırık bulunmayabilir, bu nedenle röntgende kırık olmaması hematom olasılığını ekarte etmez.

Bir tıp uzmanı, kişinin semptomlarına ve nörolojik muayeneye dayanarak epidural hematomdan şüphelenirse, tanıyı doğrulamak ve hematomun boyutunu değerlendirmek için tipik olarak bir CT taraması veya MRI isteyecektir. X-ışınları da teşhis sürecinin bir parçası olarak gerçekleştirilebilir, ancak bunlar tipik olarak bir epidural hematom teşhisi için kullanılan ilk görüntüleme yöntemi değildir.
Bir kişi kafa travması geçirmişse ve baş ağrısı, baş dönmesi, kafa karışıklığı veya bilinç kaybı gibi belirtiler gösteriyorsa, derhal tıbbi yardım alması gerektiğini not etmek önemlidir. Bir epidural hematomun hızlı teşhisi ve tedavisi, beynin daha fazla hasar görmesini önlemede ve kişinin tamamen iyileşme şansını artırmada kritik olabilir.

Epidural Hematom Tedavi Seçenekleri

Bir epidural hematom için tedavi seçenekleri, hematomun boyutu ve yeri, bireyin yaşı ve genel sağlığı ve semptomlarının şiddeti gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Genel olarak, bir epidural hematom tedavisi şunları içerebilir:

Gözlem: Bazı durumlarda, küçük bir epidural hematom acil tedavi gerektirmeyebilir ve hematomun boyutunun artmaması veya beyinde daha fazla hasara neden olmaması için kişi yakından izlenebilir. Bu yaklaşım genellikle ciddi semptomlar göstermeyen ve beyinde önemli miktarda kanaması olmayan kişilerde kullanılır.

Cerrahi: Daha büyük veya daha şiddetli epidural hematomlar için, hematomu çıkarmak ve beyindeki baskıyı azaltmak için ameliyat gerekebilir. Bu tipik olarak kafa derisinde bir kesi yapmayı ve hematoma erişmek için kafatasında küçük bir delik açmayı içerir. Cerrah daha sonra hematomu çıkarmak için emme kullanacak ve ayrıca meningeal arterler veya damarlardaki herhangi bir hasarı onarabilir.

İlaçlar: Bazı durumlarda, beyindeki şişliği azaltmak veya nöbetleri önlemek için ilaçlar kullanılabilir. Örneğin, nöbetleri önlemek için fenitoin veya levetirasetam gibi nöbet önleyici ilaçlar reçete edilebilirken, şişmeyi azaltmak için deksametazon gibi kortikosteroidler kullanılabilir.

Rehabilitasyon: Bir epidural hematom tedavisinin ardından, kişinin hematomun sonucu olarak meydana gelen herhangi bir nörolojik hasardan kurtulmak için rehabilitasyona ihtiyacı olabilir. Bu, bireyin ihtiyaçlarına bağlı olarak fizik tedavi, mesleki terapi ve konuşma terapisini içerebilir.

Epidural hematomun hızlı tedavisinin, beyinde daha fazla hasarı önlemek ve kişinin tamamen iyileşme şansını artırmak için çok önemli olduğuna dikkat etmek önemlidir. Siz veya tanıdığınız biri kafa travması geçirdiyse ve baş ağrısı, baş dönmesi, kafa karışıklığı veya bilinç kaybı gibi belirtiler gösteriyorsa hemen tıbbi yardım alın.

Epidural hematomlar ve prognoz

Prognoz Epidural Hematom çok iyi olabilir, ancak gecikmiş tedavi olduğunda
Bir epidural hematomun prognozu, hematomun boyutu ve yeri, bireyin semptomlarının şiddeti ve hematomun ne kadar hızlı teşhis edilip tedavi edildiği gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, bir epidural hematomun hızlı teşhisi ve tedavisi, birçok kişinin tamamen iyileşmesiyle iyi bir prognoza yol açabilir.

Ancak tedavi geciktiğinde veya yapılmadığında prognoz çok daha kötü olabilir. Epidural hematom büyüdükçe beyin üzerinde artan baskıya neden olarak daha fazla nörolojik hasara ve hatta ölüme yol açabilir. Gecikmiş tedavi ayrıca beyin şişmesi, nöbetler veya enfeksiyon gibi komplikasyon riskini artırabilir.
Bazı durumlarda, hızlı tedavi ile bile, kişi epidural hematomun bir sonucu olarak uzun süreli nörolojik etkiler yaşayabilir. Bunlar hareket, konuşma, hafıza veya diğer bilişsel işlevlerle ilgili sorunları içerebilir.
Herhangi bir kafa travmasının ciddiye alınması gerektiğini ve bir kişinin baş ağrısı, baş dönmesi, kafa karışıklığı veya bilinç kaybı gibi semptomlar yaşaması durumunda derhal tıbbi yardım alınması gerektiğini not etmek önemlidir. Bir epidural hematomun erken teşhisi ve tedavisi, iyi bir sonuç alma şansını büyük ölçüde artırabilir.

Epidural Hematom Tedavisi Sonrası Rehabilitasyon

Bir kişi epidural hematom tedavisi gördükten sonra rehabilitasyona ihtiyaç duyulabilir. Rehabilitasyonun amacı, hematom veya tedavi süreci sonucunda kaybedilen herhangi bir işlevin geri kazanılmasına, bağımsızlığının ve yaşam kalitesinin yeniden kazanılmasına yardımcı olmaktır.
İhtiyaç duyulan rehabilitasyon türü, kişinin özel ihtiyaçlarına ve yaralanmalarının boyutuna bağlı olacaktır.

Bazı kişiler, güçlerini, dengelerini ve hareketliliklerini yeniden kazanmalarına yardımcı olmak için fizik tedaviye ihtiyaç duyabilirken, diğerleri giyinme, temizlenme ve yemek hazırlama gibi günlük yaşam becerilerini yeniden öğrenmelerine yardımcı olmak için mesleki terapiye ihtiyaç duyabilir. Konuşma veya yutma güçlüğü yaşayan kişiler için konuşma terapisine de ihtiyaç duyulabilir.
Rehabilitasyon, kişi hastanedeyken başlayabilir veya taburcu olduktan sonra ayakta tedavi bazında devam edebilir. Rehabilitasyon süresi, bireyin ilerlemesine ve tedavilerinin hedeflerine bağlı olarak değişecektir.

Rehabilitasyonun epidural hematomdan sonra iyileşme sürecinin önemli bir parçası olduğunu ve ciddi bir beyin hasarından sonra bile bireylerin işlev ve bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarına yardımcı olabileceğini unutmamak önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Epidural hematom, Kafa travması, Kafatası kırığı, Nörolojik hasar, Lucid Interval Sendromu, Koma, Teşhis, Tedavi seçenekleri, Cerrahi, İlaçlar, Rehabilitasyon, Prognoz, Gecikmiş tedavi, Beyin şişmesi, Nörolojik etkiler, Fizik tedavi, Mesleki terapi, Konuşma terapisi , Kurtarma, Bağımsızlık

Hashtag’ler: #Epidural hematom #Kafa travması #Kafatası kırığı #Nörolojik_hasar Lucid_Interval_Sendromu #Koma #Teşhis #Tedavi_seçenekleri #Ameliyat İlaçlar #Rehabilitasyon #Prognoz #Gecikmiş_tedavi #Beyin şişmesi Nörolojik_etkiler #Fiziksel_terapi #Mesleki_terapi #Konuşma_terapisi Kurtarma #Bağımsızlık

Dr. Mustafa Akgün
Son Revizyon: 30.03.2023

Referanslar

Pryse-Phillips, William (6 May 2009). Companion to Clinical Neurology. Oxford University Press. p. 335. ISBN 9780199710041. Retrieved 8 October 2014. Epidural hemorrhage (epidural hematoma, extradural hemorrhage, or hematoma) Bleeding outside the outermost layer of the dural mater, which is thus stripped away from the inner table of the skull or spinal canal.
Mishra A, Mohanty S (2001). “Contre-coup extradural haematoma: A short report”.Neurology India 49 (94): 94–5. PMID 11303253. Retrieved 2008-01-24.
Sanders MJ and McKenna K. 2001. Mosby’s Paramedic Textbook, 2nd revised Ed. Chapter 22, “Head and Facial Trauma.” Mosby.
Epidural Hematoma in Emergency Medicine at Medscape. Author: Daniel D Price. Updated: Nov 3, 2010
Wagner AL. 2006. “Subdural Hematoma.” Emedicine.com. Retrieved on February 6, 2007.
University of Vermont College of Medicine. “Neuropathology: Trauma to the CNS.”Retrieved on February 6, 2007.
Singh J and Stock A. 2006. “Head Trauma.” Emedicine.com. Retrieved on February 6, 2007.
McCaffrey P. 2001. “The Neuroscience on the Web Series: CMSD 336 Neuropathologies of Language and Cognition.” California State University, Chico. Retrieved on February 6, 2007.
Shepherd S. 2004. “Head Trauma.” Emedicine.com. Retrieved on February 6, 2007.
Graham DI and Gennareli TA. Chapter 5, “Pathology of Brain Damage After Head Injury” Cooper P and Golfinos G. 2000. Head Injury, 4th Ed. Morgan Hill, New York.
Downie A. 2001. “Tutorial: CT in Head Trauma”. Retrieved on February 6, 2007.
Caroline NL. 1991. Emergency Medical Treatment. Little Brown & Company.
Smith SW, Clark M, Nelson J, Heegaard W, Lufkin KC, Ruiz E (2010). “Emergency department skull trephination for epidural hematoma in patients who are awake but deteriorate rapidly”. J Emerg Med 39 (3): 377–83. doi:10.1016/j.jemermed.2009.04.062.PMID 19535215.
Zink BJ (2001). “Traumatic brain injury outcome: Concepts for emergency care”. Ann Emerg Med 37 (3): 318–32. doi:10.1067/mem.2001.113505. PMID 11223769.
Cricketer killed by ball”. BBC. February 23, 1998. Retrieved January 3, 2010.
Copy of Robert Atkins’ Death Certificate”. The Smoking Gun. Retrieved 2008-10-14.
Family hold wake for Richardson”. BBC News. March 21, 2009. Retrieved May 2,2010.
Natasha Richardson dies aged 45″. BBC News. March 19, 2009. Retrieved May 2,2010.
Autopsy: Natasha Richardson died from hitting head, Associated Press, March 19, 2009
Brain injury victims can seem OK, symptoms delayed, Associated Press, March 19, 2009