Beyin Kisti Baş Ağrısı Yapar Mı? - Op. Dr. Mustafa Akgün

Dikkat: Sitemizde yayınlanan bazı bilgiler dış kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynaklara doğrudan link verilmektedir. Pasaj sonundaki literatür bilgileri dışında başka sitelere çıkış yapma olasılığınız vardır. Tekrar geri dönmek için ilgili siteye gitmek istediğinizde yeni sekme açarak gitmeniz daha uygun olur. Doğrudan dış sitelere gittiğinizde geri dönmek isterseniz adres çubuğundan geri tuşu ile tekrar bu metne dönebilirsiniz.

Aynı şekilde başka sitelerde yayınlanmış görsellere de ulaşmak için kaynağına gidebilirsiniz. İlgili görseli kaynağında ziyaret edebilirsiniz.

Sitemizde bize ait görüntüler herhangi bir telif hakkı talep edilmeksizin kopya edilebilir, kullanılabilir. Kaynağın bizim sitemiz olduğunu belirtmeniz yeterlidir.

Sitemiz bilgilendirme amaçlıdır. Sitemize herhangi bir reklam uygulaması alınmamaktadır. Sitemiz bilgi paylaşım amaçlı olup, tıp ile ilgilenen herkese açıktır. Üyelik zorunlu değildir.

Hazırlanan içeriklerimiz tamamen amatör ruhla hazırlanmakta olup, aynı şekilde video kanalımız linki.

https://www.youtube.com/channel/UC3JBKVVaVfhI1z_rKMDUuZg/

Video kanalımız üzerinden bizi takip edebilir, abone olabilir, bize mesaj bırakabilirsiniz. Yorum bırakmanız halinde hatalarımızı düzeltmek için güncel olmamıza katkı sağlayabilirsiniz.

Tüm takipçilerimize teşekkür ederiz.

Araknoid kistler (Beyin Kisti) Bilgisayarlı Beyin Tomografisi (BBT=CT) ile veya Beyin MRI ile teşhis edilirler. Birçok araknoid kist belirti vermez. Bazen tesadüfen başka amaçla çektirilen Beyin CT veya MRI da görülürler.

Dr.Mustafa Akgun

Son Güncelleme: 02.12.2022

**Fig 1:** Operasyon Anı #Al_Kafeel_Hospital #Karbala

Anahtar Kelimeler: Kist, Beyin Kisti, Beyinde Kist, Araknoid Kist, Araknoid Kistin Dereceleri Nelerdir, Araknoid Kistler Nerelerde Görülür, Beyindeki Diğer Kistler, Kist Neden Olur, Beyan Kisti Baş Ağrısı Yapar Mı, Beyin Kisti Kendini Nasıl Belli Eder, Epilepsi ile Beyin Kisti Arasındaki İlişki Nedir, Beyin Kisti Nasıl Teşhis Edilir, Beyin Kisti Ne Zaman Ameliyat Edilir, Beyin Kisti Nasıl Tedavi Edilir,

Beyinde kist dediğimiz yapılar genel olarak iyi huylu oluşumlardır. Bu konu altında kist, kistik yapı, kiste neden olan tüm oluşumlar ve varyasyonlar da işlenmektedir. Ama en başta işlenecek konu Araknoid Kistlerdir.

Kist dediğimizde içi sıvı dolu olan bir kesecik anlaşılır. Bu keseciklerin boyutları farklı olabilir, oluşma nedenleri farklı olabilir, içerikleri farklı olabilir. Bu konu çok geniş bir konudur. Ancak Araknoid Kistler kendilerine has özellikler içerirler.

**Fig 2:** Sylivan Sulkus Araknoid Kisti. Dr. Mustafa Akgün’ün arşivinden.

Araknoid Kist Nedir?

Beyin zarları dışarıdan içeriye doğru sıralayacak olursak, Dura Mater, Araknoid Mater, Pia Mater dediğimiz doğal beyin zarı vardır.

Dura Mater: Beyini ve omuriliği en dışarıdan sarar, daha doğrusu kalın olan bu zarı dış yaprağı ile çevredeki kemik dokuya yapışıktır. Beyin yüzeyi, yan yüzeyler, kafa tabanı, omurilik çevresinde bulunur, Dış yaprağının iç yaprakla birlikte bazı yerlerde katlantılar yaparak iki hemisfer arasında Falks Serebriyi oluştururken, Beyin ile Beyincik arasında ise Tentorium dediğimiz ana ayırıcı kalın bariyerleri oluşturur. Buna ilave olarak orta hatta beyin yüzeyinde önden arkaya doğru iki yaprak arasında bir boşluk oluşur, bu boşlukta beyinden toplanan kan akımı olur ve buna Sagital Sinüs denir. Arkada Sagital Sinüs ikiye ayrılarak Transvers Sinüsleri yapar, onların devamı da Sigmoid Sinüstür. Dura mater kalın bir zar olduğu için beyini sıkıca tutarak kemik iskelete doğrudan temas etmesini engeller. Kafa tabanında ise Dura Materin iki yaprağı arasında Kavernöz Sinüsler vardır. Buradaki boşluktan da yine beyinin venöz kanı toplanarak Sigmoid Sinüslere boşalır. Beyinde oluşan Araknoid Kistlerin bu Dura Mater ile ilgisi yoktur.

Araknoid Mater: Araknoid Mater esas Araknoid Kistlerden sorumlu zar tabakasıdır. Bu zar soğan zarı kalınlığında ince bir zardır. Bu zarın embriyolojik gelişimi sırasında normal bir gelişme göstermesi gerekir iken, Arkanoid zarın duplikasyonu kalır ve kapanmaz. Bu kapanma gerçekleşmediği için arada bir boşluk kalır. Bu boşluk doğumdan sonra karşımıza Arkanoid Kist olarak çıkar.

Pia Mater: Bu zar en içte bulunan ve beyin yüzeyine yapışık olan bir zardır. Pia Mater çıplak gözle görülemeyecek kadar incedir. Bu zar nöral dokuyu sarar ve dokunun dağılmasını engeller.

Araknoid Kistler basit kistik yapılardır. İçlerinde nöral doku bulunmaz. İçlerinde Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) dolaşımı olur. Bu BOS dolaşımı sayesinde genellikle basınçları normal beyin dokusu basıncı ve BOS basıncı ile dengelidir. Bu nedenle BOS dolaşımına sahip Araknoid Kistler basınç yaratmazlar. Bu nedenle kendilerini Kafa İçi Basınç Artışı (KİBA) ile belli etmezler. Ancak nadir durumlarda Araknoid Kistler normal BOS dolaşımı ilişkide değillerdir ve kendi içlerinde hapsolmuş bir sıvı komponent vardır. Bu olgular belirti verebilirler.

Birçok farklı nedenlerle çekilen beyin MRI ve CT lerde Araknoid Kistler görüntülenebilir. Bu şekilde spontane tespit edilen, herhangi bir belirtiye neden olmadan tesadüfen tespit edilebilirler.

Araknoid Kistlerin (Beyin Kisti) Dereceleri Nelerdir?

Araknoid Kistler büyüklüklerine göre Tip I, Tip II ve Tip III olarak derecelendirilirler.

1. Tip I Araknoid Kistler: Bunlar genellikle 5 cm den küçük kistlerdir.

2. Tip II Araknoid Kistler: Bunlar genellikle 5-10 cm çap arasında değişen kistlerdir.

3. Tip III Araknoid Kistler: Bunlar 10 cm den büyük alan işgal eden kistlerdir.

Araknoid Kistler Nerelerde Görülür?

Arkanoid Kistler beyinde araknoid materin bulunduğu her bölgede görülebilirler. Buna göre madde madde sıralayalım.

1. Orta Kraniyal Fossa: Özellikle Sylvian Fissür çevresinde, temporal fossada yerleşen kistlerdir. Küçük boyutlardan 1-2 cm den 10 cm den büyük boyutlara ulaşabilirler. Bu bölgede yerleşen kistler temporal lob, hipokampusun gelişmesini engellerler. Kafa içindeki araknoid kistlerin %50-60 bu bölgede yerleşir. Bu bölge kistlerinde Epilepsi görülme oranları daha yüksektir. Mental gelişme üzerine etkileri de vardır. Bunlar kendilerini baş ağrısı, bulantı kusma, kas güçsüzlüğü, epilepsi ile belli edebilirler. Bazen 2 taraflı olabilir. Ama nadirdirler.

Beyin Kisti — **Fig 3:** Orta fossa ve Sylvian Sulkus Araknoid Kisti. Dr. Mustafa Akgün’ün arşivinden.

2. Pariyetal Araknoid Kistler: Beyin hemisfer yüzeylerinde izole veya interhemisferik veya Sylvian sulkusta bulunan araknoid kistin devamı şeklinde olabilir. Konveksite araknoid kistleri Frontal, Priyetal veya Oksipital bölgede olabilir. Genel görülme oranları %10 civarındadır.

3. Interhemisferik Araknoid Kistler: Iki hemisfer arasındaki sulkusta yer alan arakonid kistler nadirdir.

4. İnfratentorial Araknoid Kistler: Posterior fossada, pontoserebellar köşede, sisterna manga seviyesinde, premezensefalik alanlarda görülebilmektedir. Bu bölgede görülen kistler %10 nu teşkil ederler. Burada gelişen araknoid kistler 4. Ventriküle bası veya beyin sapına bası nedeniyle BOS dolaşımını bozarak hidrosefali nedeni olabilirler. Serebellum üzerine bası nedeniyle denge bozukluğu, ataksi ve diğer serebellar belirtilere neden olabilirler. Serebellar konveksite yüzeyindeki kistler mega sisterna manga ile karıştırılmamalıdırlar.

5. Suprasellar Araknoid Kistler: Supraseller bölgede araknoid kistler görülebilir. Bunların görülme oranları %10 dolayında olup, 3. Ventriküle bası yaparak Foramen Monroe’yu tıkayarak Obstruktif Hidrosefaliye neden olabilirler. Ayrıca Hipofiz bezini de etkileyerek Büyüme Hormonu (GH), Tiroid Stimulan Hormon (TSH) dengesizliklerine neden olabilir. Nadir bir sendrom olan Bobble-Head-Doll (bobble-head bebek sendromu=başın sallanması ve başını sallama olarak tanımlanır) hastalığında Suprasellar Araknoid Kist tespit edildiği bildirilmiştir.

6. Pineal Bölge Araknoid Kistleri: Araknoid kistler pineal gland bölgesinde de nadiren görülebilme olasılıkları vardır.

7. Spinal Araknoid Kistler: Spinal araknoid kistler genelde Dorsal Spinal ve Lomber Spinal Kanalda karşımıza çıkıyorlar. Bulundukları yere göre bacaklarda pareziler, ataksi, refleks bozuklukları, ağrı gibi etkileri olabilir.

Diğer Kistler ve Kistik Yapılar Nelerdir?

Beyinde birçok farklı kist ve kistik özellik gösteren lezyonlar vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz.

1. Cavum Septum Pellucidum ve Cavum Vergae: Lateral ventriküller arasında normal bir anatomik yapı olan Septum Pallucidum anatomik bir varyasyon olarak kistik formasyon gösterebilir. Cavum Septum Pellucidum ön tarafta, Cavum Septum Vergae arak bölümde bulunur. Bunların tıbbi ve fonksiyonel anlamda bir değerleri yoktur. Sadece anatomik varyasyon olarak radyolojik incelemelerde karşımıza çıkarlar.

**Fig 5:** Septum Pellucidumda Cavum Septum Pellucidum ve Cavum Vergae birlikte. Dr. Zehra Akgun

2. Kist Hidatik: Köpekler tarafından insanlara bulaştırılan Kist Hidatik Hastalığı beyinde büyük boyutlara ulaşan kistlere sebep olabilmektedir Bazen tekli, bazen çoklu Kist Hidatik Kistleri çok tipik tam yuvarlak, beyin dokusu içine yerleşmiş balon gibi görünümleri ile hemen tanınabilmektedirler.

3. Kistik Beyin Tümörleri: Beyin tümörlerinde kist görülmesi burada da karşımıza çıkmaktadır. En malign beyin tümör olan Glioblastoma Multiforme bazen içinde kistik formlar barındırabilir. Bunun nedeni tümörün çok hızlı büyümesi ve içinde nektroz gelişmesidir. Bu nedenle göz ardı edilmemesi gerekir. Pilositik Astrositom, Hemanjioblastom, Kraniyofarenjiyoma da kistik komponentleri olan tümörlerdir.

Beyinde Araknoid Kist (Beyin Kisti) Varlığında Ne Tür Belirtiler Olabilir?

Arknoid kisitin büyüklüğü, lokalzasyonuna değişik özellikte belirtiler ortaya çıkabilir.

Çocuklarda: Kafa yapısında şekil bozukluğu veya kafa büyümesi, bobble-head bebek sendromu (başın sallanması ve başını sallama olarak tanımlanır).
Sol orta kraniyal fossadaki kistler, etkilenen çocuklar üzerinde yapılan bir çalışmada DEHB (Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) ile ilişkilendirilmiştir.
Baş ağrısı . Baş ağrısı yaşayan bir hastanın mutlaka araknoid kisti olması gerekmez.
- Migren veya gerilim tipi baş ağrısı olan 78 hastayı içeren 2002 yılında yapılan bir çalışmada, BT taramaları hastaların üçte birinden fazlasında anormallikler gösterirken araknoid kistler bu çalışmadaki hastaların sadece % 2,6’sını oluşturuyordu.
- Bir çalışmada, intrakraniyal araknoid kistleri olan hastaların % 18’inde spesifik olmayan baş ağrıları bulundu. Bu vakaların % 75’inde kist temporal yerleşimliydi.
Nöbetler Temporal lobe epilepsileri görülebilir.
Hidrosefali (beyin omurilik sıvısının aşırı birikmesi)
Artmış kafa içi basıncı
Gelişimsel gerilik: Zeka düşüklüğü
Davranış bozuklukları
Mide bulantısı
Dysdiadokinezi: Koordineli ayak bacak hareketleri bozukluğu serebellar bozukluk
Hemiparezi (vücudun bir tarafında zayıflık veya felç)
Ataksi (kas kontrolü eksikliği)
Müzikal halüsinasyon
Pre-senil demans, sıklıkla Alzheimer hastalığı ile ilişkili bir durum
Yaşlı hastalarda (> 80 yaş) semptomlar kronik subdural hematom veya normal basınçlı hidrosefali ile benzerdir:
- Bunaklık
- İdrarını tutamamak
- Hemiparezi
- Baş ağrısı
- Nöbetler

Beyin Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Araknoid kistler Bilgisayarlı Beyin Tomografisi (BBT=CT) ile veya Beyin MRI ile teşhis edilirler. Birçok araknoid kist belirti vermez, Bazen tesadüfen başka amaçla çektirilen Beyin CT veya MRI da görülürler.

Fig 6: Araknoid Kistin MRI Görüntüsü. Dr. Mustafa Akgün’ün arşivinden.

Araknoid Kistlerde (Beyin Kisti) Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Çoğu araknoid kistler belirtisizdir ve tedavi gerektirmez. Belirti verdiğinde belirtilere yönelik tedavi veya kiste yönelik gerekebilir. Buna Beyin ve Sinir Cerrahları karar verir. Kistin basıncı azaltmak için çeşitli prosedürler mevcuttur.

Beyine Şant Takılması

Dâhili bir şant ile subdural bölgeye boşalır
Kistoperitoneal bir şant periton boşluğuna boşaltımı sağlar

Fenestrasyon (Kisti Subaraknoid Mesafe veya Ventriküle Ağızlaştırma)

Kraniyotomi ile kist eksizyon
Çeşitli endoskopik teknikler umut vadetmektedir (lazerli teknikler de dâhil olmak üzere).

İğne aspirasyonu veya burr-hole (kafatasına açılan delik) ile drenaj.
Kapsüler rezeksiyon
Farmakolojik tedaviler nöbetler veya ağrı gibi semptomların kontrolünde kullanılabilir.

Bu videoyu izlemeden geçme.

Intraventricular Arachnoid Cyst Treatment with Endoscopic Surgery. Dr. Mustafa Akgun Youtube video kanalında. Abone ol.